چکیده

بیش ازچهار دهه از عمر بورس اوراق بهادار تهران می گذرد . به جرات می توان گفت که پس از این دوره زمانی ،هنوز این نهاد مهم بازار سرمایه ، برای بسیاری از مردم کشورمان ناشنا خته است واین در حالی است که از پیدایش بورس در جهان ، بیش از سه قرن می گذرد وامروزه در بسیاری ازکشور های توسعه یافته ودر حال توسعه ، بورس به زمینه مهمی برای تامین مالی وسرمایه گذاری تبدیل شده است. سرعت نو آوری در صنعت مالی جهان ، امروزه به حدی است که تقریبا هر ساله شاهد پیدایش ابزارهای مالی نوین ،تکنیکهای جدید تجزیه وتحلیل ویا فته هایی تازه در زمینه نظریه های مالی هستیم . شاید یکی از علل اصلی این تغییرات سریع ، لزوم همگا می دانش مالی وکارکرد های بازار سرمایه ،با سایر علوم وصنعت وتحولات خرد وکلان اقتصاد است . درزمان حاظر،توسعه یافتگی بازارهای پول وسرمایه ، لازمه ی توسعه اقتصادی وصنعتی است. کشورما نیز که درمسیر توسعه اقتصادی گام برداشته است بی شک باید توجه ویژه ای به بازار های مالی توسعه یافتگی آن داشته باشد. با وجود گسترش نسبی دانش مالی در چند سال اخیردر ایران وتوجه بیشتر مردم ودولت به بورس وبازار سرمایه ، هنوز تارسیدن به جایگاه مطلوب ، راه درازی در پیش است . در حال حاضر ، سطح آشنایی مردم کشورمان با بورس اوراق بهادار در مقایسه با سایر کشورهای توسعه یافته ، بسیارپایین است ودر این حوزه هنوز جای خالی کتب ومحصولات آموزشی وخلاء فرهنگ سرمایه گذاری کاملاَ محسوس است . تحقیق حا ظربا هدف کمک به توسعه کمی وکیفی روش های قیمت گذاری سهام در عرضه اولیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است . عرضه اولیه سهام به اولین عرضه سهام شرکت در طول دوران فعالیت آن به عموم اطلا ق می گردد. روش حاظرزمینه یا بی ، همبستگی وعلی – مقایسه ای است . جامعه آماری ، تعداد120 شرکت پذیرفته شده درسازمان بورس اوراق بهادارتهران در طی سال های 1387-1380 می باشدیافته های تحقیق عبارتنداز:

1)قیمت عرضه اولیه طی دو مرحله به قیمت تثبیت شده در بازار ثا نویه می رسد . 2)قیمت تثبیت شده سهام در بازار ثانویه بزرگتر ازقیمت عرضه اولیه است 3)قیمت گذاری عرضه اولیه در بورس اوراق بهادار تهران کمتر از واقع می باشد . 4) بین متغیر حساسیت سرمایه گذار(اندازه شرکت ، حجم معامله سهام در اولین عرضه ، تعداد خریداران در اولین عرضه ، نرخ تورم ، نسبت /EP ونسبت های جاری بدهی ، بازده حقوق صاحبان سهام وخالص ارزش رشد شرکت) تنها نسبت E/P با انحراف قیمت رابطه معنا داری دارد . 5)سرمایه گذاراز اولین روز عرضه اولیه تا تثبیت قیمت در بازار ثانویه دارای عکس ا لعمل بیش از حد می باشد . 6)بررسی متغیر های احتمالی مرتبط با قیمت تثبیت شده در بازار ثانویه نشان می دهد که

ازبین متغیر های مورد مطالعه در تحقیق تنها سه متغیر نرخ تورم ، نسبتP/E ونسبت بدهی بر قیمت بر قیمت تثبیت شده در بازار ثانویه تاثیرگذاربودند .

واژه های کلیدی :عرضه عمومی اولیه ، قیمت تثبیت شده در بازار ثانویه ، انحراف قیمت ، عکس العمل سرمایه گذار، سازمان بورس اوراق بهادار

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول:کلیات

1-1مقدمه

1-2 تعریف مساله وموضوع تحقیق

1-3اهداف تحقیق

1-4اهمیت تحقیق

1-5 روش تحقیق

1-6پیشینه ی تحقیق

فصل دوم : مبانی نظری وپیشینه

2-1تعریف بورس واوراق بهادار

2-2تاریخچه بورس واوراق بهادار درایران

2-3نقش بورس اوراق بهادارازدیدگاه اقتصادی

2-3-1جمع آوری سرمایه های جزئی وپراکنده

2-3-2توزیع عادلانه درآمدوایجاد احساس مشارکت

2-3-3ایجادیک بازار رقابتی کامل

2-3-4تخصیص مطلوب منابع

2-4مزایای بورس اوراق بهادار

2-4-1مزایای بورس اوراق بهادار ازدیدگاه اقتصادکلان

2-4-2مزایای بورس اوراق بهادارازدیدگاه سرمایه گذاران

2-4-3مزایای بورس اوراق بهادار ازدیدگاه واحداقتصادی

2-5انواع اوراق بهادار

2-5-1اوراق قرضه

2-5-2اوراق سهام

2-6اهداف ووظایف اداره کل اوراق بهادار

2-6-1اهداف اداره کل اوراق بهادار

2-6-2وظایف اداره کل اوراق بهادار

2-7عوامل تحکیم اوراق بهادار

2-7-1ثبات عمومی حاکمیت یک کشور

2-7-2ثبات ا قتصادی

2-7-3قدرت مالی

2-7-4وضع ترازپرداخت های خارجی

2-7-5قدرت پول داخلی

2-7-6عملکردسیستم بانکی کشور

2-8آشنایی با هیات همکاری بورس وحرفه حسابداری

2-9اهداف همکاری بورس اوراق بهادارباحرفه حسابداری

2-9-1ساختارووظایف

2-10وظایف کمیته های هیات همکاری بورس وحرفه حسابداری

2-10-1کمیته استاندارد ودستورالعمل ها

2-10-2کمیته کنترل کیفیت خدمات موسسات حسابرسی معتمدبورس

2-10-3کمیته پذیرش موسسات حسابرسی معتمدبورس

2-10-4کمیته آموزش، پژوهش، فن آوری ،وروابط بین الملل

2-11ابزارهای مالی قابل معامله دربورس اوراق بهادار تهران

2-11-1سهام عادی

2-11-2حق تقدم خرید سهام

2-11-3اوراق مشارکت

2-11-4سهام ممتاز

2-11-5سهام جایزه

2-11-6مشتقات

2-11-7اختیارمعامله

2-11-8قراردادآتی

2-11-9صکوک

2-12چگونه دربازار بورس اوراق بهادارسرمایه گذاری کنیم

2-13تجزیه وتحلیل صورت هاونسبت های مالی

2-13-1انواع دارایی جاری

2-13-2دارایی غیرحاری

2-13-3دارایی ثابت

2-13-4دارایی نامشهود

2-13-5سایردارایی ها

2-13-6بدهی هاوحقوق صاحبان سهام

2-14آیین نامه معاملات درشرکت بورس اوراق بهادارتهران ولواحق آن

2-15دستورالعمل رفع گره معاملاتی

2-16دستورا لعمل اجرایی توقف نمادمعاملاتی اوراق بهادار

2-17مالیات برارزش افزوده چه تاثیری بربورس اوراق بهادار دارد

2-17-1معاملات اوراق سهام

2-17-2ارائه دهندگان خدمات در بورس

2-17-3گیرندگان خدمات در بورس

2-18روش های کسب درآمددربورس اوراق بهادار

2-19سازوکار معاملاتی بورس اوراق بهادار تهران

2-19-1دریافت کد معاملاتی بورس

2-19-2درخواست خرید

2-19-3درخواست فروش

2-20قانون بازاراوراق بهادار

2-21ارکان بازاراوراق بهادار ایران

2-21-1بخش نظارتی

2-21-1-1شورای عالی بورس واوراق بهادار

2-21-1-2سازمان بورس واوراق بهادار

2-21-2بخش اجرایی

2-21-2-1بورس اوراق بهادارتهران

2-21-2-2شرکت فرابورس ایران

2-21-2-3شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهاداروتسویه وجوه

2-22مهمترین وظایف شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار

2-23شرایط پذیرش اوراق بهادار

2-23-1بخش اول :بازارها

2-23-2بخش دوم :پذیرش سهام عادی

2-23-2-1شرایط عمومی

2-23-2-2شرایط خاص پذیرش سهام عادی درتابلوی اصلی بازار اول

2-23-2-3شرایط خاص پذیرش سهام عادی درتابلوی فرعی بازاراول

2-23-2-4شرایط خاص پذیرش سهام عادی در بازار دوم

2-24کاربردهای ارزش گذاری سهام

2-24-1انتخاب سهام

2-24-2ارزیابی رویدادها

2-24-3ارزیابی استراتژی شرکت

2-24-4استخراج انتظارات بازار

2-25مفاهیم ومدل های ارزش گذاری

2-25-1فرآیندارزش گذاری

2-25-2شناخت شرکت

2-25-3پیش بینی عملکردآتی شرکت

2-26روش تحلیل گری قیمت سهام دربورس اوراق بهادار

2-26-1روش بنیادین

2-26-1-1بررسی وتحلیل اوضاع اقتصادی کشور

2-26-1-2بررسی صنعت موردنظر

2-26-1-3تجزیه وتحلیل شرکت

2-26-2روش تکنیکال

2-26-2-1مراحل بررسی قیمت سهام توسط چارتیست ها یاتکنیکالیستها

2-26-3روش تئوری مدرن پرتفولیو

2-27ارزش گذاری به روش ضرایب قیمت

2-28ضریب قیمت به سود

2-28-1محاسبه ضریب EPS

2-28-1-1محاسبه ضریب P/Eدنباله رو

2-28-1-2محاسبه ضریبP/Eپیشرو

2-28-2ارزش گذاری به روش مقایسه ای

2-29روش های ارزیابی سهام برمبنای دیدگاه سودآوری

2-30EPS سودهرسهم

2-30-1روندنزولی

2-30-2ثبات روند

2-30-3روندصعودی

2-31مزایای حضورسرمایه گذاران دربورس

2-32روش قیمت گذاری سهام دربورس اوراق بهادارتهران

2-33تغییرات قیمت سهام

2-34عرضه اولیه سهام

2-35تعریف عرضه عمومی اولیه

2-36روش های انجام عرضه عمومی اولیه

2-37مفاهیم مرتبط با عرضه اولیه سهام

2-37-1عملکرد بلندمدت سهام عرضه اولیه

2-37-2بازده کوتاه مدت سهام عرضه های اولیه

2-37-3قیمت گذاری کمترازواقع

2-37-3-1اطلاعات نامتقارن بین سرمایه گذاران مطلع وغیرمطلع

2-38فرضیه نفرین برنده

2-39فرضیه ابهام آتی

2-37-3-2اطلاعات نامتقارن بین شرکت منتشرکننده وبانک های سرمایه گذاری

2-37-3-3اطلاعات نامتقارن بین شرکت منتشرکننده وسرمایه گذاران

2-40فرضیه علامت دهی

2-41فرضیه بانک های سرمایه گذاری به عنوان تاییدکننده

2-42فرضیه جلوگیری ازدعاوی

2-43فرضیه افزایش حبابی قیمت

2-44فرضیه منافع درطولانی مدت

2-45فرضیه های رفتاری

2-46خلاصه ای از پیشینه ی تحقیق

2-46-1تحقیق های داخلی

2-46-2تحقیق های خارجی

فصل سوم

3-1نتیجه گیری

3-2پیشنهادات

3-3منابع وماخذ

1-1مقدمه ضرورت سرمایه گذاری برای رشد وتوسعه اقتصادی هر کشور انکار ناپذیر است . برای فراهم ساختن وجوه مورد نیاز، منابعی برای تامین سرمایه لازم خواهد بود . بهترین منبع برای تامین سرمایه ،پس اندازهای مردم است . هدایت صحیح ودرست وجوه سرگردان به سمت سرمایه گذاری های مولد، افزایش تولیدات ورشد ناخالص ملی ، ایجاد اشتغال وافزایش درآمد سرانه ونهایتآ رفاه عمومی را درپی خواهد داشت . پس باید یک سازوکار قوی ، این پس اندازها را به سوی بخش های تولیدی سوق دهد ونیاز مالی آن ها را فراهم کند. در این فرآیند بورس اوراق بهادار می تواندسهم عمده ای داشته باشد چرا که سرمایه های مردم را را به سمت تولید سوق داده واز طریق شرکت های کارگذاری به موُسسات تولیدی وبازرگانی می سپارد . از لحاظ عرضه سرمایه نیز سرمایه گذاران باید بکوشند پس انداز های خود را در جایی سرمایه گذاری کنند که بیشترین بازده را داشته باشند .

بورس اوراق بهادار وسازوکارعملیاتی آن می تواند ،جایگاه مناسبی درساختار مالی واقتصادی کشور به منظور توسعه وگسترش منابع نقدینگی کسب نماید . یکی ازمقدمات توسعه اقتصادی ، موفقیت در جذب وتامین منابع عظیمی است که درصورت عدم جمع آوری، ازمسیر تولید ارزش افزوده خارج وموجب کاستی در سلامت اقتصاد می گردد . چنان چه بازار سرمایه در راستای جلب اعتماد سرمایه گذاری بتواند سیاست گذاری نموده وقدم موثری بردارد قطعا درجهت متمرکز نمودن سرمایه های پراکنده وقراردادن این سرمایه ها در خدمت اهداف توسعه شرکت ها ودر نهایت افزایش تولید ملی حرکت نموده است . نظر به اهمیت سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار ونیز اهمیت قیمت گذاری در جذب سرمایه گذاران وموفقیت ناشران این تحقیق به بررسی نحوه قیمت گذاری سهام عرضه اولیه وعوامل موثربرآن می پردازد .

روزانه صدها شرکت در دنیا با انتشار سهام برای اولین بار وارد بازار سرمایه می شوند وبا این کار قصد دارند که سرمایه مورد نیاز برای ادامه فعالیت وگسترش عملیات خود را از این طریق تاُمین نمایند به همین خاطر برای این شرکت ها مهم است که قیمت تعیین شده برای سهام آن ها نشان دهنده ی ارزش واقعی دارایی ها وفرصت های توسعه ورشد آن ها در آینده باشد . این موضوع در حالی است که مطالعات وتحقیقات انجام شده توسط بسیاری از محققان در سراسر دنیا در زمینه عرضه اولیه اوراق بهادار نشان می دهد که قیمت تعیین شده برای سهام واوراق بهادار شرکت ها در اولین عرضه آن در بازار دارای مطلوبیت لازم نبوده وباعث می شود که سرمایه گذاران بتوانند با خرید سهام این شرکت ها در کوتاه مدت سود خود را افزایش داده واز بازده غیر عادی بهره مند شوند . مشخص است که این موضوع جدا از مخدوش کردن عملکرد بازار ومفهوم کارایی آن ، دارای ضرروزیان زیادی برای شرکت های منتشر کننده سهام خواهد بود همچنین نتایج تحقیقات نشان می دهد که با افزایش بازده حاصل از خرید و فروش سهام شرکت تازه وارد در کوتاه مدت ، بازده بلند مدت اینگونه شرکت ها کمتر از بازده بلند مدت بازار خواهد گردید به همین دلیل باتوجه به نتایج تحقیقات انجام شده در سراسر دنیا بیان می شود که بازده کوتاه مدت حاصل از خرید سهام شرکت های تازه وارد بیشتر از بازده کوتاه مدت معمول بازار وبازده بلند مدت آن کمتر از بازده بلند مدت بازار طی دوره مشا به می باشد .

1-2بیان مساله وموضوع تحقیق

بورس اوراق بهادار، مرکز جمع آوری پس اندازها و نقدینگی بخش خصوصی به منظور تأمین مالی پروژه های سرمایه گذاری بلندمدت است و از سوی دیگر، مرجع رسمی و مطمئنی است که دارندگان پس اندازهای راکد، می توانند محل نسبتاً مناسب و ایمن سرمایه گذاری را جستجو کرده و وجوه مازاد خود را برای سرمایه گذاری در شرکت ها به کار انداخته و یا با خرید اوراق قرضه دولت ها و شرکت های معتبر، از سود معینی برخوردار شوند.

در این میان، کمبود و یا فقدان ساز و کارهای لازمه بورس هنوز یکی از عوامل اساسی بازدارنده رشد و شکوفائی بورس است که یکی از مهمترین این موارد موضوع قیمت گذاری اولیه سهام شرکت هائی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. شرکت هائی که سهامشان برای اولین بار در بورس اوراق بهادار مورد معامله قرار می گیرد، از آنجائی که پیش بینی واکنش بازار به سهام آنها بسیار مشکل است، قیمت گذاری سهامشان کار بسیار دشواری می باشد قیمت گذاری ، عبارت است از