فهرست مطالب

فصل اول :

كليات تحقيق

مقدمه

بيان مسأله

اهميت موضوع پژوهش

اهداف و سؤالات تحقيق

فصل دوم :

بخش اول :

ادبيات تحقيق

تاريخچه مختصري از برنامه درس

رويكردهاي برنامه درسي

الگوهاي طراحي برنامه درسي

ويژگيهاي اصولي طرح يا الگوي برنامه درسي

نظريه برنامه درسي

ديدگاههاي نظري در خصوص نظام / فرآيند برنامه ريزي درسي

سطوح تصميم گيري در قلمرو برنامه درسي

بخش دوم :

آموزش زبان خارجي

مهارتهاي آموزش زبان

فرآيند ياددهي ـ يادگيري زبان خارجي

منابع و ابزار هاي يادگيري

پژوهشهاي عملي صورت گرفته

فصل سوم :

روش تحقيق

جامعه نمونه آماري

توصيف ابزار گردآوري اطلاعات

روشهاي تجزيه و تحليل اطلاعات

فصل چهارم :

تجزيه و تحليل اطلاعات

1 ـ تعاريف

2 ـ روش نمره گراي پرسشنامه ها

3 ـ جداول

4 ـ بررسي تجزيه و تحليل اطلاعات

فصل پنجم :

خلاصه و نتيجه گيري و پيشنهادات

خلاصه پژوهش

بحث و نتيجه گيري

پيشنهادات

محدوديت هاي تحقيق

فهرست منابع و مآخذ

فصل اول :

كليات تحقيق

1 ـ مقدمه

2 ـ بيان مسأله

3 ـ اهميت موضوع پژوهش

4 ـ اهداف و سؤالات تحقيق

فصل اول

عنوان تحقيق : بررسي و ارزيابي برنامه آموزش زبان انگليسي در سطح دانشگاه هوايي

تاريخچه

استفاده فراگير از زبان انگليسي در سطح جهان باعث شده است كه جهانيان آنرا يك زبان بين المللي بنامند . در چهار دهة آخر قرن بيستم ، پيشرفتهاي سريع در تمام زمينه هاي عملي از يك سو و نيازهاي روز افزون جوامع بشري به سبب همين پيشرفتها از سوي ديگر ، ايجاد ارتباط با ساير ملل را بيش از پيش ضروري نموده است . به دنبال اين دگرگونيها از دير باز مردم جهان در تمام زمينه هاي صنعتي ، پزشكي ، اقتصادي ، تجاري ، تحصيلات دانشگاهي ، سفرهاي زميني ( دريايي هوايي ) ورزشي ، صنعت گردشگري و صدها موارد مشابه ديگر به يك زبان ارتباطي و اهداف رسيده اند .

اگر چه پيشنهادهايي براي فراگير كردن يك زبان واحد مانند اسپرانتو مطرح شد و موفقيت هايي هم بدست آورده ولي از آنجا كه زبان انگليسي از بعد از جنگ جهاني دوم بتدريج در كشورهاي مختلف جهان از جمله ايران به سرعت گسترش يافت و حدود حمايت كشورهاي قدرتمند جهان ، بويژه ايالت متحده امريكا قرار گرفت هيچ زبان پيشنهادي مشخصي نتوانست بعنوان يك زبان واحد بين المللي به كار گرفته شود .

در بسياري از كشورهاي جهان كه زبان انگليسي زبان مادري آنها نمي باشد اين زبان را بعنوان زبان دوم در سيستم آموزش مدارس و دانشگاههاي خود گنجانده اند . و از دروس اصلي آنها به شمار مي رود در كنار مدارس و دانشگاهها ، مراكز آموزش يادگيري زبان زيادي در تمام كشورهاي در امر آموزش و يادگيري زبان انگليسي به صورت مؤسسات خصوصي و نيمه خصوصي و دولتي فعاليت مي نمايند .

با وجود چنين طيف وسيعي از نياز به دانستن زبان انگليسي ، محققان و مدرسان بيشماري به تحقيق پيرامون آموزش و يادگيري زبان انگليسي بعنوان زبان دوم پرداخته اند و سالانه نوشتن هزاران كتاب ، مقاله ، پايان نامه ، كنفرانس هاي علمي و سمينارهاي متفاوت تخصصي پيرامون آموزش و يادگيري زبان انگليسي به عنوان زبان دوم در پي يافتن شيوه هاي مناسب تدريس زبان انگليسي هستند . نظريه پردازان در حوزه هاي مختلف زبان شفاعي ، روانشناسي و ‌آموزش نظريه پردازي ـ مي كنند و متخصصان و اهل فن در راستاي نظريه هاي آنها روشهاي گوناگون تدريس را با توجه به نيازهاي روزآمد يادگيرندگان ارائه مي دهند و با تعليم مدرسين در مراكز مختلف آموزش زبان و تهيه كتب درسي و توليد مواد آموزشي و كمك آموزشي مناسب با نظريه هاي مطرح روز سعي مي نمايند با ارائة تكنيكهاي جديد راه يادگيري زبان را هموار و هموارتر نمايند .

بيان مسأله

از آنجايي كه آموزش زبانهاي خارجي موضوعي است كه از اهميت اجتماعي قابل ملاحظه اي برخوردار است و كشورها بخشي از امكانات آموزشي خود را بدان اختصاص مي دهند . در نظام آموزشي كشورها نيز مسأله آموزش زبانهاي خارجي حائز اهميت است . و در برنامه مدارس و متوسطه و دانشگاه منظور شده است لذا ضرورت تجديد نظري در برنامه هاي مربوط به آموزش زبانهاي خارجي روز به روز بيشتر اهميت پيدا مي كند .

از طرفي شاهد هستيم امروز هزاران دانش آموز و دانشجو پس از آنكه صدها ساعت را در زير سقف كلاسهاي زبان سپري مي كنند باز هم در حوزه مهارتهاي زباني ( گوش دادن ، صحبت كردن ، خواندن و نوشتن و …. ) به سطح مطلوبي از توانايي دست نمي يابند .علت اين ناكاميها بدرستي مشخص نيست زيرا برنامه درسي شامل عناصر مختلفي است و بايستي اين عناصر در بررسي و ارزيابي يك برنامه درسي مورد توجه قرار گيرند . هر چند بررسي هر يك از عناصر در علل بدون در نظر گرفتن ديگري امكان پذير است ولي معلوم نيست كه تا چه اندازه مفيد ، مثمر الثمر و راهگذر است .

بنابراين در پژوهش حاضر عناصر مختلف برنامه آموزش زبان از ديدگاه اساتيد و دانشجويان دانشگاه هوايي شهيد سناري مورد ارزيابي قرار مي گيرد .

اهميت موضوع پژوهش

با توجه به ارتباط روز افزوني كه جامع ما با جوامع غربي پيدا كرده ، زبان انگليسي بعنوان وسيله اي براي ايجاد اين ارتباط اهميت فوق العاده بدست آورده است . به گفته حداد عادل « نياز ما به زبان خارجي فقط نياز سياسي و فرهنگي نيست بلكه براي اداره كشور و چرخاندن چرخهاي كشور هم محتاج هستيم به اينكه زبان خارجي را ياد بگيريم ، كه در اين ميان امنيت ملي و بنية دفاعي و اقتصادي نقش تعيين كننده اي دارند . زبان خارجي دري از دنيا به روي ما مي گشايد و با استفاده از آن مي توان از دستاوردهاي ديگر ملل به نحو احسن استفاده نمائيم .

يبان مانند پلي است كه بين ملل جهان ارتباط برقرار مي كند و آنها را به هم نزديك مي كند و سبب تفاهم بين المللي و ايجاد يك جهان مسالمت آميز مي گردد .

زبان واسطه بين فكر و عمل است به بيان ديگر زيان گذرگاهي است كه فكر آدمي را به عمل ارتباط مي دهد . رشد فعاليتهاي عالي ذهني كه رشد زبان هم يكي از آنهاست از جمله هدفهاي عمده تعليم و تربيت است .

اگر بگوييم كه اكثر زبان آموزان ما در نتيجه روشهاي تدريس سنتي مرسوم در مراكز آموزش زبان حسي از ابتدايي ترين فرصتهاي كاربردي زبان محروم مي مانند سخني به گزاف نگفته ايم .

به جرأت مي توان گفت كه حداكثر دانشكده ها دانشجويان حتي رفتارهاي مكانيكي و تقليدي را نيز كسب نمي كنند و اين قبيل زبان آموختگان حتي براي رفع نياز از بيان يك جمله ساده پرسشي به زبان خارجي عاجزند .

اهداف تحقيق

در اين تحقيق به بررسي و ارزيابي برنامه آموزش زبان از ديدگاه اساتيد و دانشجويان پرداخته شده است .

سؤالات تحقيق

1 ) ارزيابي دانشجويان از برنامه آموزش زبان چيست ؟

2 ) ارزيابي اساتيد از برنامه آموزش زبان چيست ؟

3 ) آيا بين ديدگاه اساتيد و دانشجويان تفاوت وجود دارد ؟

فصل دوم :

بخش اول : ادبيات تحقيق

1 ـ تاريخچه مختصري از برنامه درس

2 ـ رويكردهاي برنامه درسي

3 ـ الگوهاي طراحي برنامه درسي

4 ـ ويژگيهاي اصولي طرح يا الگوي برنامه درسي

5 ـ نظريه برنامه درسي

6 ـ ديدگاههاي نظري در خصوص نظام / فرآيند برنامه ريزي درسي

7 ـ سطوح تصميم گيري در قلمرو برنامه درسي

فصل دوم

برنامه درسي

در اين بخش از پژوهش مطالبي درباره تاريخچه برنامه درسي و تعريف آن ، رويكردهاي برنامه درسي ، الگوهاي طرح برنامه درسي ، نظريه برنامه درسي ، مدل نظام مدرسه اي ، برنامه هاي درسي در نظر گرفته شده نقش معلم و زبان آموز ارائه شده است .

تاريخچه مختصري از برنامه درسي

با نگاهي گذرا به سوابق تعليم و تربيت در جهان ، اين امر معلوم مي شود كه موضوع تعليم و تربيت در طول تاريخ همواره مورد توجه بشر بوده او هست و از آنجائي كه برنامه درسي مهمترين عنصر تشكيل دهنده نظام تعليم و تربيت است و به منزله قلب اين نظام عمل مي كند . مي توان دريافت كه قدمت برنامه درسي به قدمت تعليم و تربيت مي رسد . قدمت برنامه درسي غير رسمي مصادف با زماني است كه انسانها در جستجوي آموزش ميراث تجمعي و اندوخته شده به جوانان بوده اند ، بزرگسالان عصر ما قبل تاريخ در خصوص اينكه چه مطالبي را بچه ها نيازمندند ياد بگيرند تا عضو گروه جامعه تلقي گردند ، به اتخاذ تصميم مي پرداختند ، بنابراين مي توان گفت كه از آن زماني كه انسان تعليم و تربيت را شروع كرد تا اوايل قرن بيستم ، دوران غير رسمي برنامه درسي است .

اوايل قرن بيستم همراه با انقلاب صنعتي ، آموزش علوم و اطلاعات فني ، زبانهاي خارجي و مطالعات اقتصادي جديد وارد دنياي كتابهاي گرديد و با شروع نهضت مديريت علمي فردريك تيلور ، برنامه درسي در سال 1918 با انتشار كتاب فرانكلين بوبيت به عنوان يك حوزه تخصص مطرح گرديده در سال 1949 رالف تايلر در كتاب اساس برنامه درسي چهار سوال بنيادي ذيل را مطرح كرد :

1 ) در يك مجموعه آموزش چه اهداف تربيتي را بايد پيگيري كند ؟

2 ) چگونه تجربيات يادگيري را بايد انتخاب كرد كه ما را در راه تحقق اهداف تربيتي يار دهند ؟

3 ) چگونه مي توان تحقق تجربيات يادگيري را ارزشيابي كرد ؟

اين چهار سؤال بنيادي در چهار مقوله اهداف ، انتخاب تجارب يادگيري ، سازماندهي تجارب يادگيري و سيستم ارزشيابي آموزش به تخصصي تر شدن اين رشته كمك شاياني كرد . با پرتاب سفينه فضايي اسپتوسنيك در سال 1957 توسط روسها آمريكايي ها براي از بين بردن ضعف ها و بهبود آن كميته هاي تخصصي متعددي تشكيل دادند . بروني نويسنده كتاب فرآيند كتاب فرآيند آموزش و پرورش رياست اين كميته را عهده دار بود . در سال 1961 جورج بوشامپ نخستين كتاب خود را درباره تئوري هاي برنامه درسي به رشته تحرير درآورد . در دهه هاي 70 و 80 صاحب نظراني چون تابا و آيزنر ، والانس ، ميلوز الكساندر ، كلاين ، …. مفاهيم نويسي به حوزه برنامه درس افزودند و بالاخره در سال 1998 نخستين دايرة المعارف بين المللي برنامه درسي منتشر گرديد .