فهرست مطالب

1 مقدمه

3 روند تاريخي شيوه مسافرت

4 راه آهن راه آبي

7 مسافرت از راههاي آبي

11 چالش هايي روياروي سيستم حمل و نقل

13 جهانگردي و محيط فيزيكي

19 انتظارات مسافران دريايي

22 غفلت از سفر دريايي

23 پاگرفتن كشتي هاي مسافربري

31 پيشينة كشتيراني و حمل و نقل دريايي در ايران

34 حمل و نقل مسافري دريايي در ايران

35 فناوري ساخت كشتي

37 خدمات اطلاع رساني

39 ترجمة اينترنتي

مقدمه

سيستم حمل و نقل در قلب صنعت جهانگردي قرار دارد. سيستم حمل و نقل خانه يا وطن جهانگرد و مقصد (با تمام جذابيت ها، تسهيلات و ساير ويژگي هاي سفر) را به هم مرتبط مي سازد. كارآيي، راحت بودن و ميزان سلامت و امنيت اين سيستم، تعيين كنندة نوع تجربه و كيفيتي است كه از سفر به دست مي آيد. در برخي از موارد هزينة حمل و نقل تشكيل دهندة بزرگترين بخش كل هزينة سفر است.

بين پيشرفت سيستم حمل و نقل و رشد صنهت جهانگردي يك رابطة مستقيم برقرار است. به ويژه، خودرو و هواپيماي جت توانستند مسافرت را براي بخش بزرگي از جمعيتن دنيا ميسر سازند. با افزايش تقاضا براي مسافرت، ظرفيت وسيله هاي مختلف حمل و نقل عاملي حياتي در افزايش يا كاهش صنعت جهانگردي به حساب مي آيد. براي برخي از مقصدها، محدودديت هايي كه به وسيلة سيستم حمل و نقل و ساختار زيربنايي مقصد (مثا فرودگاه و جاده) اعمال مي شود، به صورت بزرگ ترين مانع و عامل بازدارنده در مسير رشد قرار مي گيرد. در مورد مقصدهايي كه به صورت كجزيره در وسط اقيانوس قرار دارند، بدون وجود خطوط هوايي صنعت جهانگردي در آن مسيرها رشد نمي كند و اگر اين وسيلة نقليه براي آن مسير وجود نداشته باشد دست اندركاران صنعت جهانگردي كار چنداني نمي توانند بكنند.

روند تاريخي شيوة مسافرت

در طول تاريخ در زمان هاي مختلف سيوه هاي متفاوتي از مسافرت رواج داشته است. سير تكاملي شيوة مسافرت، از درشكه تا هواپيماي جت، بيانگر روند تكاملي تكنولوژي حمل و نقل است. درك روند تكاملي و سير تغييرات شيوة مسافرت در طول زمان، از آن نظر اهميت دارد كه فرآيند تكاملي ساير جنبه هاي صنعت مسافرت (به ويژه بخش پذيرايي و ميهمانداري) تا حد زيادي تحت تأثير اين تغييرات كبوده است.

مسافرت در روزگاران قديم

تا نخستين سالهاي آغاز سدة بيستم مسافرت جاده اي تغيير چندان زيايد نكرده بود و بيشتر مسافرت ها با چهارپايان، مثل اسب، انجام مي شد و در اين سالها بود كه با پيدايش درشكه مسافرت كمي راحت تر شد. اين بهبود وضع مسافرت بدان سبب است كه براي ساختن جاده ها از مصالح بهتري استفاده كردند و با پر كردن گودال هاي كوچك و بزرگي كه در مسير درشكه ها بود جاده را هموارتر نمودند و از سوي ديگر نوعي فنر زير اتاقك درشكه قرار دادند كه به اصطلاح موج جاده را مي گرفت و مسافر احساس آرامش بيشتري مي كرد. به هر حال از آنجا كه جاده سازي كاري بس طاقت فرسا بود و نيز از آنجا كه شهرها در فواصل بسيار دور از هم قرار داشتند و در برخي از موارد راه هاي آبي بهترين وسيلة حمل و نقل بودند، مسافرت ددر مسيرهاي طولاني تا پيش از اختراع راه آهن پيشرفت چندان زيايد نداشت.

در آن سالها بيشتر از راه هاي آبي استفاده مي شد و وسايل مسافرت مخصوص اين راه ها پيشرفت هاي چشم گيري كرد. با گذشت چندين سده و در طول تاريخ بسياري از كشورهايي كه در ساحل درياها قرار گرفته بودند (مثل فنيق، روم و چين) اقدام به ساخت كشتي هاي بهتري كردند. از سدة شانزده تا نوزده، دريانوردان ازط انواع مختلف كشتي كهن برخي از آنها بسيار معروف بودند، استفاده مي كردند. در نخستين سال هاي سدة نوزدهم كشتي بخار ساخته شد و مسافران توانستند با استفاده از اين كشتي ها سراسر اقيانوس اطلس را بپيمايند.

راه آهن و راه هاي آبي

كشتي و راه آهن با نيروي بخار حركت مي كرد و انسان براي مسافرت هاي دسته جمعي نخست از اين دو وسيله استفاده كرد. در نخستين سال هاي سدة 19 راه آهن بوجود آمد و در طول اين سده به سرعت رشد كرد و توسعه يافت. در سال 1835 راه آهن «گريت وسترن» اندن را به بيريستول وصل كرد و در سال 1841 توماس كوك نخستين گروه مسافران را جابه جا كرد و نوعي مسافرت دسته جمعي (تور) انجام داد. راه آهن سراسري ايالات متحدة آمريكا در سال 1869 تكميل شد. در آخرين سال هاي سدة 19 راه آهن به عنوان بزرگترين وسيلة مسافرت به حساب مي آمد و انبوه مسافران را در نقاط مختلف دنيا، بين شهرهاي بزرگ جابه جا مي كرد. در سال 1883، «اورنيت اكسپرس» پاريس را به استانبول و در سال 1913 اندن را به استانبول وصل كرد. در ايالات متحدْ آمريكا «برادوي ليميتد» و «گلدن استيت ليميتد» از شهرت زيايد برخوردار بودند و اين دو شركت با راه آهن هاي خود شهرها و نقاط درون شهري را به هم وصل مي كردند. در نخستين سال هاي سدة 20، ايستگاه راه آهن به عنوان كانون يا محور اتصال شخرهاي بزرگ و كوچك درآمده بود و در اطراف اين ايستگاهها انواع ميهمان پذيرها و ميهمانخانه هاي كوچك و بزرگ و نيز تشكيلات مختلفي براي مسافرات ايجاد شده بود.

در همين دوره پيشرفت تكنولوژي در كشتي هاي بخار باعث شد كه از آخرين سال هاي دهة نوزده تا نخستين سال هاي دهة 20 راه هاي آبي و اقيانوس پيمايي شهرت زيادي پيدا كند و خط هاي بزرگ كشتيراني مثل «موريتانيا»، «كوئين ماري» و «كوئين اليزابت» به وجود آيند و مسافران مي توانستند با استفاده از اين راه هاي آبي سراسر اقيانوس اطلس را در مدتي كمتر از 4 روز بپيمايند.

مسافرت از راه هاي آبي

كشتي هاي تفريحي

همان گونه كه پيش از اين گفتيم، هواپيما موجب ركود بازار كشتي شد. امروزه كشتي هاي تفريحي مهم ترين شكل مسافرت آبي به حساب مي آيند. كشتي هاي تفريحي با ساير وسايل حمل و نقل كه پيش از اين مورد بحث قرار داديم متفاوت اند، زيرا هدف آنها تنها ارائه وسيله اي براي حمل و نقل نيست، بلكه خود به خود به عنوان مقصدي براي مسافر به حساب مي آيندو با وجود اينكه كشتي هاي تفريحي در بندرهاي مختلف لنگر مي اندازند و مسافران مي توانند بر اي تفريح، بازديد و خريد و يا هر كار ديگري به ساحل بروند ولي هدف اصلي از مسافرت، اقامت در اين نوع كشتي هاست و مسافر مي كوشد از انواع تسهيلاتي كه در اين گونه كشتي ها وجود دارد استفاده كند. در يكي كشتي تفريحي امروزي، اين گونه تسهيلات و وسايل آرامش بسيار زياد است. امكان دارد كه يك كشتي تفريحي داراي وسايل زير باشد: سالن تمرين ژيمناستيك، استخر شنا، اتاقك هاي ويدئويي، فروشگاه، سالن هاي غذاخوري و ساير وسايل تفريحي و سرگرمي. براي مثال، مسافري كه بر كشتي تفريحي «گوئين اليزابت دو» سوار شود يعني كشتي اي كه سيزده طبقه دارد و 290324 متر است مي تواند از تسهيلات زير استفاده كند: 5 سالن غذاخوري (كه سه تاي آنها ظرفيت 500 نفر را دارد)، يك سالن ورزش، سالن برگزاري گردهمايي ها، سه استخر شنا، يك زمين بسكتبال، يك كتابخانه، يك مركز كامپيوتر و يك فروشگاه بزرگ. در بيشتر كشتي هاي تفريحي مسئله كميت و كيفيت غذا از اهميت زيادي برخوردار است. كشتي هاي تفريحي امروزي به گونه اي ساخته شده اند كه مسافر در آنها احساس راحتي بيشتري مي كند، به گونه اي كه به هنگام طوفاني شدن دريا او شاهد تكان هاي شديد نخواهد بود. برخي از كشتي هاي تفريحي داراي گاراژهاي بزرگ هستند كه مي توانند چند صد خودرو و وسيلة نقليه را در خود جاي دهند.

بيشتر سازمان هايي كه خدمات دريايي به مسافران ارائه مي دهند، بليت هوادريا مي فروشند. مسافر با اين بليط مي تواند از هواپيما و حمل و نقل زميني به مقصد و برگشت، از كشتي تا بندر مقصد استفاده كند (بليط براي رفت و برگشت است).