فهرست مطالب

عنوان:

مقدمه

تاريخچه روابط فرهنگي دوكشور

روابط فرهنگي دوكشور

منابع

مقدمه

دو كشور هم مرز ايران و تركيه به رغم همسايگي و اشتراكات فراوان تاريخي، فرهنگي و ديني، به علت عدم شناخت دقيق و واقعي از يكديگر، از گذشته‌هاي دور تا كنون امكان برقراري ارتباط نزديك و در حد انتظار را بدست نياورده‌ و هميشه بعنوان رقيب به هم نگريسته‌اند. در اين ميان كشورهاي ثالث نيز در جهت حفظ منافع خويش، از عدم آگاهي دو كشور نسبت به يكديگر سوء استفاده كرده و سعي در دور نگهداشتن اين دو كشور را داشته‌اند و لذا بر جو عدم اعتماد حاكم بر روابط دو كشور دامن مي‌زنند. جالب اينكه از زمان امضاء آخرين توافقات مرزي بين ايران و تركيه (قرارداد مرزي قصر شيرين) مدت زمان زيادي سال مي‌گذرد و در طول اين مدت،‌ هر چند ارتباط مناسب و گرمي بين دو كشور وجود نداشته ولي هيچگونه اختلاف جدي و قابل تأملي نيز بين آنان بوجود نيامده است، كه اين امر خود نشانگر وجود پيوندهاي عميقي است كه مانع بروز تنش مي باشد و همچنين حاكي از ظرفيت و پتانسيل لازم در بهبود و گسترش روابط و مناسبات دو كشور است.

تاريخچه روابط فرهنگي دوكشور

روابط ايرانيان و ترکان پيشينه ديرينه اي دارد تا آنجا که قدمت موضوع به افسانه هاي ملي و حتي ميتولوژيها مي پيوندد، ليکن نشانه هاي مشخص و در عين حال پيوسته تاريخي اين ارتباط را بايد از اوايل اسلام جستجو کرد. نزديکي هر چه بيشتر و ورود منظم اقوام ترک به محدوده سرزمينهاي ايران از اوايل حکومت سامانيان و نفوذ نظامي آنان در قلمرو حاکميتهاي ايراني و تشکيل سلسله پادشاهان و حتي امراي محلي بخصوص با پذيرش فرهنگ اسلامي ، ايراني ، راه آميزش نژادي و فرهنگي اين دو قوم را هر چه بيشتر باز کرد. آنچنان که مي توان ادعا کرد که همزيستي ترکان و ايرانيان در کنار يکديگر هرگز رنگ و بوي بيگانگي نداشته است.

راه يابي اين اقوام به سرزمينهاي سرسبز آسياي صغير و استقرار در آن سرزمين و حرکت تدريجي به سوي مرزهاي غربي دنيايي تازه اي بود براي ارائه فرهنگ ديرپايي که در فلات ايران همه اقوام و قبايل ساکن در آنرا بگونه اي استوارترين عنصر وحدت و يکپارچگي بهم مي پيوست. به همين جهت در سرزمين هاي جديد نيز دين مبين اسلام بعنوان بنيان معنوي تفکر و انديشه و در کنار آن زبان و ادبيات فارسي بشکل زبان علمي و اداري مورد پذيرش قرار گرفتند و بنيان جامعه جديد را که در واقع مولود همان خانواده بود پي افکندند.

اين يکپارچگي فرهنگي که صرفاً از طريق يک انتخاب طبيعي و نه از راه دخالت سياسي صورت گرفته بود تا اوايل قرن حاضر ادامه داشت. با عنايت به وجوه تشابه بيشمار بين عناصر فرهنگي دو ملت، اولين موافقتنامه فرهنگي دو کشور در تاريخ ۹ بهمن ۱۳۳۷ برابر با ۲۹ ژانويه ۱۹۵۹ در تهران امضاء رسيد. اين موافقتنامه شامل يک مقدمه و18 ماده بود که در حال حاضر نيز داراي اعتبار مي باشد. در اين موافقتنامه تشکيل موسسات فرهنگي دو کشور، مبادله استاد و دانشجو، تدريس زبان و ادبيات و تاريخ و جغرافياي هر کشور در کشور متقابل، تسهيلات آموزشي، مبادلات فرهنگي ، علمي و هنري ، همکاري بين موسسات فرهنگي پيش بيني شده است. اسناد اين موافقتنامه در 2 مهر 1345 در آنکارا مبادله و از تاريخ 17 مهر 1345 برابر با 9 اکتبر 1966 لازم الاجرا گرديد. بعد از مبادله اسناد اين موافقتنامه براي مدت سه سال تنظيم شده بود و در 30 شهريور 1351 برنامه مبادلات فرهنگي براي سال 1973- 1975 تنظيم گرديد. همچنين براي سالهاي 1977-1986 موافقتنامه ديگري تنظيم و بمورد اجرا گذاشته شد. قبل از انقلاب طرفين در جهت گسترش روابط فرهنگي خود اقدام به تاسيس موسساتي بشرح ذيل نمودند :

1_ خانه فرهنگ ايران در آنکارا

2_ انجمن دوستي ترکيه و ايران

3_ انجمن دوستي و فرهنگي بانوان ايران و ترکيه

4_ انجمن دوستي و فرهنگي ايران و ترکيه

پس از پيروزي انقلاب اسلامي برنامه مبادلات فرهنگي بين جمهوري اسلامي ايران و جمهوري ترکيه در سالهاي 1366 - 1364 تدوين گرديد. اين برنامه بر اساس برنامه مبادلات فرهنگي ايران و ترکيه در سالهاي 1977 - 1976 تدوين گرديد، ليکن بعضي از موارد و محتواي آن با توجه به برنامه ها، سياستها و اهداف نظام جمهوري اسلامي ايران بازنويسي شده است ، بعضي از مفاد اين قرارداد شامل :

1_ همکاري بين دانشگاههاي دو کشور و مبادله هيئتهاي علمي و کتاب

2_ مبادله استاد و محقق و تبادل اسناد و اطلاعات

3_ مبادله کارشناس، استاد کار ، کتابدار و تهيه ميکروفيلم توسط مراکز فرهنگي دو کشور

4_ اعطاي بورس تحصيلي

5_ همکاري در خصوص ايجاد نمايشگاه و همکاري بين مراکز فرهنگي و هنري و برپايي جشنواره هاي سينمايي و تاسيس مراکز فرهنگي در دو کشور

دولت جمهوري اسلامي ايران و ترکيه مطابق با توافقنامه قبلي امضا شده ، برنامه هاي مبادلات فرهنگي براي سالهاي 1371- 1373 و 1382- 1379 تهيه و به امضاء مقامات دو کشور رسانده اند. بحمدالله روابط فرهنگ دو کشور طي سالهاي اخير بسيار گسترش يافته و با اعتماد سازي حاصل گشته ، تبادل هيئتهاي مختلفي را بدنبال داشته از جمله بسط و گسترش روابط دانشگاهي ، آموزشي ، ورزشي و هنري و برگزاري همايشهاي علمي، فرهنگي بين دو کشور بيانگر تعامل فرهنگي دو کشور مي باشد.