مقدمه

دو سوم سطح كره زمین و 60 درصد وزن بدن انسان را، آب تشكیل می دهد. در احادیث نیز به عناوین مختلف بر استفاده از آن، تأكید شده است. شنا یكی از ورزشهایی است كه پیامبر اكرم(ص)، والدین را به یاد دادن آن به فرزندانشان، توصیه فرموده اند. آب در درمان بسیاری از بیماری ها، از جمله دردهای اسكلتی، عضلانی به عنوان مثال دیسك كمر، آرتروز نیز مفید است. از طرفی می توان از آن، برای پیشگیری از بیماریهای مختلف جسمی، روانی استفاده كرد. به اعتقاد صاحبنظران، ترس از آب كه در همه انسانها وجود دارد سبب می شود فرد با ورود به آن، همه افكارش را متمركز شنا كند كه این موجب آرامش وی می شود. نتایج بررسیهای دانشگاهی، نشان می دهد، درصد نیاز دانشجویان تربیت بدنی به ویژه رشته شنا، به مشاوره دانشجویی، بسیار كمتر از سایر رشته های تحصیلی است. با این حال، استفاده از استخر، همیشه هم خالی از مشكل نیست.

مریم،ف، 39 ساله می گوید:برای درمان كمردرد همسرم، به هر دری كه زدم موفق نشدم تا این كه یكی از پزشكان، شنا را توصیه كرد. استفاده از آب، درد كمرش را خیلی كم می كند، ولی هزینه مداوم استفاده از استخر در توان خانواده ما نیست. راحله،ب، دختر 17 ساله نیز می گوید:من خیلی عصبی هستم اما وقتی شنا می كنم احساس آرامش عجیبی دارم، ولی از سال پیش كه بعد از رفتن به استخر، به یكی از بیماری های قارچی مبتلا شدم، دیگر می ترسم به آنجا بروم.

استخر و بیماری ها

دكتر منصوره مؤمن هروی، متخصص بیماری های عفونی در زمینه مشكلاتی كه از طریق استخر منتقل می شود، می گوید:عفونتهای ویروسی، به ویژه نوعی از آن كه در بچه ها و با علایم تب، التهاب ملتحمه چشم و حلق بروز می كند، همچنین سینوزیت، التهاب گوش خارجی، عفونتهای قارچی، زگیلی و كچلی به خصوص در پا، از جمله بیماری هایی هستند كه رفتن به استخر، سبب ابتلای انسان به آنها می شود. وی سپس به مشكلات دیگری كه از طریق رفتن به استخر بروز می كند، از جمله حساسیت نسبت به كلر اشاره می كند و می افزاید:اگر كلر بیشتر از حد معمول به آب اضافه شود، سبب ایجاد حساسیت و اگر كمتر باشد باعث انواع بیماریهای عفونی می شود. این بیماری ها با شنا قابل انتقال نیستند دكتر مؤمن سپس به خانواده ها اطمینان می دهد كه بعضی از بیماری ها نظیر آبله مرغان، هپاتیت B و C، ایدز و بیماری های انگلی،از طریق استخر منتقل نمی شوند.

وی تأكید می كند:اگر چه افرادی كه بیماری هایی مثل گال دارند، بهتر است از استخر استفاده نكنند، ولی این بیماری ها نیز از این طریق، منتقل نخواهند شد.

استخر و گواهی تندرستی

با توجه به آنچه گفته شد لازم است قبل از ورود به آب استخر، شناگران از لحاظ سلامت توسط فردی متخصص كنترل شوند. فاطمه ازهری، مسؤول هیأت شنای بانوان استان خراسان درباره نحوه این كنترل می گوید:در بعضی از استخرها شناگر، توسط پزشك معاینه می شود و در صورت داشتن مشكلات مورد نظر، اجازه ورود به استخر به او داده نمی شود.

به اعتقاد این مسؤول اگر چه برای ورود به استخرها، گواهی پزشك لازم نیست، ولی باید هر فردی بهداشت شخصی را رعایت كند و به آن توجه داشته باشد. وی تأكید می كند:در تمامی استخرها، تابلوهایی نصب شده است كه در آنها مواردی را كه شناگران باید از نظر سن، ناراحتی های قلبی، تنفسی و فشار خون و ... رعایت كنند، به آنها تذكر می دهد. او بعضی از بیماری ها، مثل بیماریهای پوستی را، به دلیل مشخص بودن توسط كاركنان استخرها قابل پیگیری می داند و معتقد است:ورود افراد با بیماری های مختلف، به استخرها تقریباً غیرممكن است. جعفر چراغچی، مسؤول كلاسهای اوقات فراغت دانشگاه فردوسی نیز خاطرنشان می كند:چون در دانشگاه ها فقط كاركنان و خانواده هایشان از استخر استفاده می كنند و آنان هم در صورت داشتن مشكلات بهداشتی، كاركنان استخر را در جریان می گذارند، بنابراین گواهی تندرستی برای استفاده از این گونه استخرها، لازم نیست.

استخرها چگونه ضدعفونی می شوند؟

دكتر ش،مافی نژاد معتقد است:چون نظافت استخرها به ندرت انجام می شود، مسؤولان این مكانها برای آماده كردن آنجا، مجبورند كلر را زیادتر از حد مجاز به آب اضافه كنند، كه استفاده بیش از حد این ماده ضدعفونی كننده، مشكلاتی برای سلامتی مردم به وجود می آورد. اما ازهری كه مدیریت استخر هاشمی نژاد مشهد را نیز به عهده دارد، با تأكید بر این كه كار مخصوص ضدعفونی آب استخر، با میزان آب آن تناسب دارد، می گوید:اگر استخرها موارد بهداشتی را رعایت نكنند، مراجعه كنندگانشان را از دست می دهند، گاهی اوقات نیز در جریان مشكلات بهداشتی استخرها، تا رفع مشكل از سوی مركز بهداشت مدتی تعطیل می شوند. او می افزاید:مسؤولان استخرها خودشان هم از استخر استفاده می كنند، بنابراین آنها برای جذب مردم، حفظ درآمد و سلامت خودشان هم كه باشد موارد بهداشتی را كاملاً رعایت می كنند. وی با تأكید بر این نكته كه حتی استخرهایی كه مراجعه كنندگان زیادی دارند، در بین شیفتها، نیم ساعت نظافت آنجا را انجام می دهند، تصریح می كند:هر شب در استخرها پس از اتمام كار، نظافت كلی انجام می شود. اما دكتر مافی نژاد اعتقاد دارد كه گاهی شستشوی استخرها آن چنان دیر به دیر انجام می شود كه كف استخرها لجن می بندد. این در حالی است كه چراغچی می گوید:كلر و حتی وایتكس ضد جلبك است، بنابراین لجن بستن در كف استخرها غیرممكن می باشد.

توصیه های بهداشتی به بانوان قبل از ورود به استخر

دكتر مؤمن هروی در زمینه توصیه های بهداشتی لازم به بانوان قبل از ورود به استخر می گوید:خانمها برای ورود به استخر حتماً باید از لباس مخصوص شنای یك تكه استفاده كنند و بدون دمپایی در كناره استخر راه نروند. به اعتقاد این متخصص وارد شدن به استخر از حوضچه ورودی، به دلیل غلظت بالای كلر در آنجا سبب ضد عفونی پاها و نیز آشنا شدن شناگر با محیط استخر می شود. وی تأكید می كند:بانوان قبل از ورود به آب استخر دوش گرفته و با شامپوی مایع، سر و بدنشان را شستشو دهند. این پزشك در ادامه یادآور می شود:افراد دارای بیماریهای قلبی، ریوی، عفونی باید از رفتن به استخر خودداری كنند. او تأكید می كند:شناگران بهتر است از بست گوشی دماغی مخصوص شنا، برای پیشگیری از ورود آب به داخل گوشها و بینی استفاده كنند. ضمناً باید دو ساعت بعد از خوردن غذا به استخر بروند و از نوشیدن انواع آبمیوه ها و نوشابه های گازدار خودداری كنند. به اعتقاد دكتر مؤمن، در هنگام رفتن به استخرهای روباز، استفاده از كرمهای ضد آفتاب، مانع از ایجاد عوارض ناشی از اشعه خورشید می شود. فاطمه ازهری هم ضمن این كه رعایت بهداشت فردی و بدنی شناگران را بسیار لازم می داند، می گوید:بانوان باید مشكلی را كه در نظافت استخر می بینند حتماً به مسؤولان آنجا تذكر دهند، او می افزاید:خانمها باید در هنگام استفاده از استخر، آرایش نداشته باشند. از طلا و جواهرات و همچنین تلفن همراه استفاده نكنند و حتماًَ وسایل شخصی خویش را همراه بیاورند.

توصیه های لازم بعد از خروج از استخر:

دكتر مؤمن هروی در زمینه دستورهای بهداشتی پس از خروج از استخر می گوید:چون كلر موجود در آب، سبب ایجاد حساسیتهای پوستی و نیز تغییر رنگ موهای سر می شود شناگران لازم است بعد از خروج از استخر، حتماً دوش گرفته و سر، گوشها و بین انگشتان پا را بشویند تا كلر، از سطح بدن پاك شود و سپس بدن را كاملاً خشك كنند.استفاده از پودرها و كرمهای ضد قارچ، پس از خروج از استخر هم در جلوگیری از بیماری های ناشی از آنها، مؤثر است.