خانه‌هاي تاريخي كاشان، گنجينه‌اي گرانبها از معماري اصيلايراني

آنگاه که بر اثر بريدگي فرهنگي، رشته هاي اصالت ديرين، گسسته و آثار آن در همه جا و همه چيز نمايان شد، تمايل به يافتن هويت اصيل خود فزوني يافت. در اين ميان آثار معماري گذشته نيز همچون ساير گزينه هايي که نشانه اي از اصالت گذشته ما داشتند، نيازمند بازشناسي و معرفي شدند تا گوهرهاي فرو خفته و خاک گرفته بار ديگر به جلوه گري بپردازند.

هر چند معماري کهن اين سرزمين، تاريخي چند هزار ساله را پشت سر دارد اما تلاش هايي که جهت شناسايي و معرفي آثار به جامانده صورت گرفته، سابقه اي کوتاه دارد و تنها يک دهه است که دلسوزان فرهنگ و هنر اين مرز و بوم به صورت جدي به بازنگري و بازسازي اين آثار گران سنگ روي آورده و کوشيده اند گردوغبار قرون را، از چهره اين گوهرهاي تابناک بزدايند.

بافت تاريخي کاشان يکي از همين گنجينه ها است که گوهرهاي چشم نواز و خيال انگيز زيادي را در دل خود دارد و عليرغم توجهات به عمل آمده، اقدامات و تصميمات موثرتري را جهت احيا» و بازشناسي مي طلبد.

کاشان به عنوان يکي از مهم ترين قطب هاي گردشگري کشور با آثار باستاني برجسته، بناهاي تاريخي و معماري کهن و شايان تحسين خود، از ديرباز مورد توجه گردشگران ايراني و خارجي بوده است.

وجود آثار باستاني غارنشينان کفتارخون با قدمت 45 هزارساله، تپه هاي تاريخي و 9000 ساله سيلک، در کنار بافت تاريخي و بقعه هاي متعدد امامزادگان، غناي خاصي به اين شهر تاريخي بخشيده است.

کاشان که تا اواخر حکومت قاجار بافت ارگانيک خود را در محدوده تاريخي خود حفظ کرده بود، از آغاز دوران پهلوي دوم به موازات دگرگوني هاي مختلف در عرصه هاي فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي رو به گسترش نهاد و همگام با توسعه هاي شهري، تغييرات کالبدي چندي را پذيرا شد.

شهر کاشان با 8 هزار و 500 هکتار وسعت يکي از شهرهاي مهم کشور از نقطه نظرهاي مختلف اقتصادي، مذهبي، علمي، صنعتي، تاريخي و گردشگري به شمار مي رود که با توجه به قرار گرفتن آن در مسير شاهراه تهران به جنوب کشور، از اهميت ويژه اي برخوردار است.

کاشان که در پهنه بندي جغرافيايي اقليمي، تابستان هايي بسيار گرم و خشک و زمستان هايي نسبتا سرد را به خود مي بيند در حاشيه کوير، کم آب اما سرسبز، جمعيتي نزديک به 300 هزار نفر را در خود جاي داده است.مردم کاشان، مردماني فعال و سخت کوش در عرصه هاي مختلف و در عين حال بسيار مهمان نواز هستند.دارالمومنين قديم، اينک شهري است که عليرغم تغييرات گسترده زندگي شهري همچنان سعي در حفظ هويت تاريخي مذهبي خود دارد.

شهري که با صدها مسجد، حسينيه، بقعه امامزاده ها، بناها، بازار و باغ هاي تاريخي خود، گنجينه اي از بناهاي تاريخي و جاذبه اي خاطره انگيز براي گردشگران به شمار مي رود.

محدوده 500 هکتاري بافت قديم، عرصه اي گسترده و نياز از آميختگي خشت و گل، گچ و کاشيکاري، مقرنس کاري و ... است که با بهره گيري هنرمندانه و استادانه از شرايط محيطي و اقليمي کاشان 48 محله، 50 گذر،74 آب انبار، بازار، حدود 250 خانه قديمي و... و به بيان شيواتر روي هم رفته بيش از 980 اثر تاريخي و معماري را در دل خود جاي داده است.

اين بناها شامل محله سلطان اميراحمد، محله سوريجان، مسجد و مدرسه آقابزرگ، حمام سلطان اميراحمد، بقعه سلطان اميراحمد، خانه هاي تاريخي بروجردي ها، طباطبايي ها، عباسيان، عامري ها ، احسان، قرائتي، تبريزي ها، عطارها، آل ياسين، تاج و ده ها نمونه ديگر است.

بافت تاريخي کاشان با 500 هکتار مساحت، در حال حاضر بخش کوچکي از شهر 8 هزار و 500 هکتاري کاشان را تشکيل مي دهد و علي رغم از دست دادن جمعيت قديمي، هويت تاريخي - مذهبي خود را حفظ کرده است. با تشکيل هيئت امنا»، مرمت و احياي ابنيه تاريخي کاشان، طي طرحي مدون، خريداري و بازسازي خانه هاي تاريخي بافت قديم آغاز و در قدم اول خانه معروف طباطبائي ها که تبديل به مخروبه شده بود، خريداري و مرمت شد.

پس از آن خانه هاي عباسيان، عامري ها، تبريزي ها، قرائتي و ... و حمام سلطان اميراحمد، خريداري و مورد مرمت و بازسازي قرار گرفت. اين بازسازي ها، در کنار برگزاري سالانه جشنواره هايي نظير جشنواره گل و گلاب، جشنواره انار و ... توجه بيشتر گردشگران داخلي و خارجي به کاشان و بازديد آنها از اين شهر را در پي داشته و توانسته در توسعه صنعت گردشگري منطقه و رشد بازده اين صنعت در منطقه کاشان نقش بسزايي داشته باشد.

كاشان - خانه‌هاي تاريخي كاشان به عنوان گنجينه‌اي گرانبها از معمارياصيل ايراني از جاذبه‌هاي اين شهر براي هر گردشگري است.

خانه‌هاي تاريخي كاشان، چون نگيني بر انگشتري آثار تاريخي اين شهرستان، جلوهنمايي مي‌كند و گردشگران خوش ذوق و هنردوست سراسر ايران بلكه سراسر جهان را به خودجلب كرده اند.

اين خانه ها، ويژگيهاي زيبا و منحصر به فرد معماري اصيل ايراني و اسلامي را بهگونه‌اي در خود جاي داده‌اند كه تحسين يك يك بازديدكنندگان را بر مي انگيزد.

حدود ۲۳۸سال پيش، زلزله مهيبي، شهر كاشان كه در آن زمان در زمره يكي اززيباترين شهرهاي جهان بود را به كلي ويران كرد و آثار و بناهاي منحصر بفرد آن نابودشد، اما بعد از آن زلزله، والي مقتدر كاشان، مرحوم عبدالرزاق خان، اين خطه رابازسازي كرد.

از اين رو بيشتر خانه‌هاي تاريخي اين شهرستان، مربوط به دوران قاجاريه و بعد ازاين زلزله است .

معماري خانه‌هاي تاريخي اين شهر، با توجه به فرهنگ مردم اين ديار و نيز اقليمخاص آن، ويژگيهاي ممتازي دارد.