فهرست مطالب

اصول جنگ

علي عليه السلام و صلح

الف – اهداف جنگ

اهداف جهاد

اهميت جهاد

نقش فرماندهي در جنگ:

خطبه هاي نهج البلاغه

نامه هاي نهج البلاغه

منابع:

اصول جنگ

نگرشي جديد به جنگ‌هاي صدر اسلام

اصل تامين

تامين در لغت به معناي در امن قرار دادن و حفظ كردن چيز يا شخصي است.

يكي از اصول جنگ، دربعد عملياتي و تاكتيكي نيز ‹‹ تامين ›› نام گرفته و چنين تعريف شده است:

كليه اقداماتي كه به طور مستقيم و همه جانبه به منظور حفاظت يگان درمقابل ديده شدن، لو رفتن، مداخله،جاسوسي، غافلگير شدن، خرابكاري و اقدامات ايذايي يا مختل كننده دشمن انجام مي‌گيرد.

اصل تامين در بين اصول جنگ، جايگاه ويژه اي دارد، زيرا لازمه حتمي و جزء لاينفك اجراي موفقيت آميز ساير اصول، و درنتيجه موفقيت در صحنه نبرد است و بدون رعايت اين اصل، ساير اصول جنگ، آسيب پذير و بي حاصل خواهند بود.

از اين رو، نيروها مجري اين اصل در يك يگان عملياتي، بايد آموزش ديده ترين، زبده ترين و كا آزموده ترين نيروها باشند تا به خوبي بتوانند از ايفاي اين وظيفه حساس و مهم بر آيند.

پيشينه تاريخي

از گذشته‌هاي بسيار دور، توجه به امنيت نيروهاي جنگي، امري با اهميت تلقي شده و استفاده از شيوه‌هاي تاميني د رحالت‌هاي مختلف نبرد معمول بوده است.

يكي از روش‌هاي تامين كه در بين ملل مختلف رايج بود. استفاده از قلعه‌ها و دژهاي بلند نظامي بود كه سپاهيان را در برابر حمله دشمن محافظت مي‌كرد. در مواضعي از اين حصارها، سنگرها و برج‌هاي ديده باني بود.

حفر كانال و خندق، زدن خاكريز، گذاشتن موانعي مانند تنه درختان تنومند پيرامون محل استقرارسپاهيان، ازشيوه‌هاي تامين يك لشكر به ويژه در شب به حساب مي‌آيد.

در گذشته، درمورد انتخاب زمان و مكان نبرد، برخي تدابير امنيتي رعايت مي‌شد. به عنوان مثال زمان آغاز نبرد. بعد از ظهر انتخاب مي‌شد تا اگر لشكر در ادامه جنگ به مشكلي برخورد نمود، بتواند ازتاريكي شب جهت تجديد قوا يا عقب نشيني استفاده نمايد يا محل نبرد درنزديكي آبادي و شهر انتخاب نمي شد، براي اينكه درصورت شكست، مورد تهاجم دشمن قرارنگيرد.

همچنين براي تامين خزينه، اسلحه خانه، آشپزخانه و زنان و كودكان، آنها را در وسط نزديك قلب لشكر مستقر مي‌كردند.

پس از اختراع و به كارگيري سلاح‌هاي گرم مانند تفنگ و توپ، يكي از راه‌هاي تامين و حمايت از نيروها ي در حال حركت به سوي دشمن، يعني پشتيباني با آتش توپ از آنان، فراروي فرماندهان جنگ قرا ر گرفت. ناپلئون در به كار گيري اين روش بسيار تاكيد مي‌ورزيد.ناپلئون گمان مي‌كرد كه سربازان بدون داشتن اين پوشش حفاظتي و قرارگرفتن در زير آتش توپخانه دشمن، روحيه خود را به سرعت از دست داده و پا به گريز مي‌گذارند. ناپلئون در به كارگيري توپخانه به شديد ترين وجه تاكيد داشت و به نظر وي تنها اثر عظيم آتش توپخانه بود كه مي‌توانست نتيجه قطعي را به همراه داشته باشد.

اصل تامين درقرآن و سنت

دو منبع سرشار و بي پايان قرآن و سنت، به كارگيري اصل تامين و تدابير امنيتي به هنگام نبرد را از نظر دور نداشته و در موارد متعدد و با تدابير گوناگون، رزمندگان اسلام را در به كار بستن آنها توصيه نموده است.برخي از آن روشها و موارد عبارتند از:

اول، نحوه خواندن نماز در ميدان نبرد

كيفيت خواندن نماز در جبهه، كه يكي ازشيوه‌هاي اجراي اصل تامين به شمار مي‌آيد، به اين صورت است كه مسلمانان دو دسته شده، عده اي در حالي كه مسلح هستند به نماز جماعت مي‌ايستند و عده اي مامور تامين و حفاظت ديگران مي‌شوند.

دسته اول پس از آنكه ركعت اول را به جماعت برگزار نمود، ركعت دوم را به صورت فرادي مي‌خواند و نماز را به پايان مي‌برد. آنگاه مشغول حفاظت شده و دسته دوم با سلاح به جماعت در ركعت دوم امام ادامه مي‌دهند و ركعت دوم خود را به فرادي مي‌خوانند و امام تامل مي‌كند تا با آنها سلام نماز را بدهد.

البتهاگر جنگ شدت گرفت وامكان خواندن نمازخوف نبود و تامين جمعي ضرورت پيدا كرد. براي برقراري تامين، مي‌توان نماز را در حين نبرد، پياده يا سواره، بدون بسياري از شرايط و حتي با اشاره بر پا داشت و اين خود از اهميت اصل تامين در جنگ حكايت دارد.

دوم: مقدم داشتن زره پوشان

امام علي ( ع ) يكي از شيوه‌هاي تامين جمعي درصحنه نبرد را، مقدم داشتن صفوف زره داران بر صفوف بي زره‌ها معرفي مي‌كند... به عبارت ديگر، زره داران را موظف به حمايت و تامين بي زره‌ها مي‌نمايد. امروزه پيشروي نيروهاي پياده تحت حمايت تانك‌ها و نفر برهاي زرهي را مي‌توان به عنوان مصداقي از اين فرمان حضرت دانست كه:

‹‹فقد موا الدارع و اخروا الحاسر ››

پس زره دار را جلو قرار دهيد و بي زره را در عقب

سوم: تامين پرچم

در جنگ‌هاي قديم، بر افراشته بودن پرچم يك لشكر سمبل پايداري و سرنگوني آن از نشانه‌هاي شكست به شمار مي‌رفت. لذا آن را به دست افرادي شجاع، نيرومند و كار آزموده مي‌سپردند و افرادي زبده را جهت تامين، پيرامون آن مستقر مي‌ساختند. علي (ع ) اهميت و چگونگي تامين پرچم را اينگونه تبيين مي‌فرمايد: پرچم خود را از جاي حركت نداده ( آنرا برافراشته داريد )، دورش را خالي نكنيد، و آن را به دست هر كس ندهيد مگر به دلاوران و كساني كه شما را ازهر پيشامدي مانع مي‌شوند و از آنچه كه حفظ و نگهداري آن لازم است، دفاع مي‌نمايند، زيرا كساني كه بر بلاها و سختي‌ها شكيبا هستند، آنانند كه به اطراف پرچم دور زده، آن را از راست و از چپ و عقب و جلو نگهداري مي‌نمايند. از آن عقب نمي افتند كه ( به دشمن ) تسليم نمايند و بر آن پيش نمي گيرند كه آن را تنها گذارند.

اهداف تامين

اصل تامين، اهداف خاصي را تعقيب مي‌كند كه به طور مختصر به آنها اشاره مي‌كنيم:

اول: حفظ قدرت و توان رزمي

علاوه بر نقش تعيين كننده عوامل روحي – معنوي، حيات و موجوديت عملياتي يك يگان در گرو وجود دو عامل است: تدبير وانديشه نظامي، قدرت و توان رزمي.

قدرت و توان رزمي با در ختيار گرفتن سلاح‌هاي پيشرفته روز و مانورهاي حساب شده نظامي به دست مي‌آيد. پس از تحصيل قدرت، نكته مهم اين است كه چگونه اين قدرت و توان به دست آمده را در صحنه نبرد حفظ و در نتيجه حداكثر استفاده را از آن، جهت دست يابي به اهداف مورد نظر ببريم.