معني " سيره "

ابتدا لغت " سيره " را معني بكنم كه تا اين لغت را معني نكنيم نمي توانيم سيره پيغمبر را تفسير بكنيم . " سيره " در زبان عربي از ماده " سير " است . " سير " يعني حركت ، رفتن ، راه رفتن " سيره " يعني نوع راه رفتن . سيره بر وزن فعلة است و فعله در زبان عربي دلالت مي كند بر نوع . مثلا جلسه يعني سبك و نوع نشستن ، و اين نكته دقيقي است . سير يعني رفتن ، رفتار ، ولي سيره يعني نوع و سبك رفتار . آنچه مهم است شناختن سبك رفتار پيغمبر است . آنها كه سيره نوشته اند رفتار پيغمبر را نوشته اند . اين كتابهايي كه ما به نام سيره داريم سير است نه سيره . مثلا سيره حلبيه سير است نه سيره ، اسمش سيره هست ولي واقعش سير است . رفتار پيغمبر نوشته شده است نه سبك پيغمبر در رفتار ، نه اسلوب رفتار پيغمبر ، نه متد پيغمبر.

سبك شناسي

مسئله متد خيلي مهم است . مثلا در باب شعر ، رودكي را مي گوئيم شاعر ، سنائي را هم مي گوئيم شاعر ، مولوي را هم مي گوئيم شاعر ، فردوسي را هم مي گوئيم شاعر ، صائب را هم مي گوئيم شاعر ، حافظ را هم مي گوئيم شاعر . براي يك آدمي كه وارد سبك شعر نباشد همه شعر است . مي گويد شعر ، شعر است ديگر ، شعر كه فرق نمي كند ولي يك آدم وارد مي فهمد كه شعر سبكهاي مختلف دارد ، شعر به سبك هندي داريم ، شعر به سبك خراسان داريم ، شعر مثلا به سبك عرفان داريم، و سبكهاي ديگر در شعر شناسي آنچه مهم است سبك شناسي است كه ملك الشعراي بهار كتابي در سبك شناسي نوشته است . حتي در نثر هم سبك شناسي هست و اختصاص به شعر ندارد . سبك شناسي غير از شعر شناسي و غير از ...

خواجه نصيرالدين يك عالم است . ولي يك آدم وارد مي داند كه ميان سبك و متد و روش اين عالمها از زمين تا آسمان تفاوت است . يك عالم سبكش سبك استدلالي و قياسي است يعني در همه مسائل از منطق ارسطوئي پيروي مي كند . اگر طب را در اختيار او قرار بدهي طب را مي خواهد با منطق ارسطوئي به دست بياورد ، اگر فقه را هم به او بدهي مي خواهد با منطق ارسطوئي استدلال بكند ، اگر ادبيات و نحو و صرف را هم در اختيارش قرار بدهي منطق ارسطوئي را در آن به كار مي برد ، سبكش اينگونه است .

يكي ديگر سبكش سبك تجربي است ، مثل بسياري از علماي جديد . مي گويند فرق سبك ابوريحان بيروني و سبك بوعلي سينا اين است كه سبك بوعلي سينا منطقي ارسطوئي است ولي سبك ابوريحان بيروني بيشتر حسي و تجربي بوده است، با اينكه اينها معاصر هم و هر دو هم نابغه هستند . يك نفر سبكش عقلي است ديگري سبكش نقلي است . بعضي اصلا سبك عقلي هيچ ندارند ، در همه مسائل اعتمادشان فقط به منقولات است ، غير از منقولات ديگر به هيچ چيز اعتماد ندارند . مثلا مرحوم مجلسي اگر طب هم بخواهد بنويسد مي خواهد طبي بنويسد براساس منقولات ، و چون تكيه اش روي منقولات است خيلي اهميت هم نمي دهد به صحيح و [ سقيمش ] يا لااقل در كتابهايش همه را جمع مي كند. اگر مي خواهد در سعد و نحس ايام هم بنويسد باز به منقولات استناد مي كند . يكي سبكش منقول است يكي سبكش معقول است ، يكي سبكش حسي است ، يكي سبكش استدلالي است ، يكي سبكش مثلا به قول امروزيها ديالكتيكي است يعني اشياء را در جريان و حركت مي بيند يكي سبكش استاتيك است يعني اصلا حركت را در نظام عالم دخالت نمي دهد . چندين سبك وجود دارد .

حال مي آييم در رفتارها . رفتارها نيز سبكهاي مختلف دارد . سيره شناسي يعني سبك شناسي . اولا يك كليتي دارد : سلاطين عالم به طور كلي يك سبك و يك سيره و يك روش مخصوص به خود دارند با اختلافاتي كه ميان آنها هست . فلاسفه يك سبك مخصوص به خود دارند ، رياضتكشها يك سبك مخصوص به خود دارند . پيغمبران به طور كلي يك سبك مخصوص به خود دارند و هر يك را كه جدا در نظر بگيريم يك سبك مخصوص به خود دارد . مثلا : پيغمبر اكرم يك سبك مخصوص به خود دارد . در اينجا يك نكته ديگر را بايد عرض بكنم اين كه عرض كردم در هنر سبكها مختلف است ، در شعر سبكها مختلف است ، در تفكر سبكها مختلف است ، در عمل سبكها مختلف است اين براي آدمهايي است كه سبك داشته باشند.

اكثريت مردم اصلا سبك ندارند . خيلي افراد كه شعر مي گويند اصلا سبك ندارند ، سبك سرش نمي شود . خيلي از اين هنرمندها ( شايد اين كوبيستها اينطور باشند ) اساسا سبك سرشان نمي شود . خيلي از مردم در تفكرشان اصلا سبك و منطق ندارند ، يك دفعه به نقل استناد مي كند يك دفعه به عقل استناد مي كند ، يك دفعه حسي مي شود ، يك دفعه عقلي مي شود . اينها مادون منطقند . من به مادون منطق ها كار ندارم . در رفتار هم اكثريت قريب به اتفاق مردم سبك ندارند . به ما اگر بگويند سبكت را [ در رفتار ] بگو ، سيره خودت را بيان كن ، روشت را بيان كن ، تو در حل مشكلات زندگي [ چه روشي داري ؟ پاسخي نداريم ] . هر كسي براي خودش در زندگي هدف دارد ، هدفش هر چه مي خواهد باشد ، يكي هدفش عالي است ، يكي هدفش پست است ، يكي هدفش خداست ، يكي هدفش دنياست . بالاخره انسانها هدف دارند . بعضي افراد براي هدف خودشان اصلا سبك ندارند، روش انتخاب نكرده اند ، روش سرشان نمي شود ، ولي قليلي از مردم اينجورند و الا اكثريت مردم دون منطقند ، دون سبكند ، دون روشند ، به اصطلاح هرج و مرج بر اعمالشان حكمفرماست وهمج رعاع هستند. سيره پيغمبر يعني سبك پيغمبر ، متودي كه پيغمبر در عمل و در روش براي مقاصد خودش به كار مي برد . بحث ما در مقاصد پيغمبر نيست ،مقاصد پيغمبر عجالتا براي ما محرز است . بحث ما در سبك پيغمبر است ، در روشي كه پيغمبر به كار مي برد براي هدف و مقصد خودش .

مثلا: پيغمبر تبليغ مي كرد . روش تبليغي پيغمبر چه روشي بود ؟ سبك تبليغي پيغمبر چه سبكي بود ؟ پيغمبر در همان حال كه مبلغ بود و اسلام را تبليغ مي كرد ، يك رهبر سياسي بود براي جامعه خودش از وقتي كه آمد به مدينه ، جامعه تشكيل داد ، حكومت تشكيل داد ، خودش رهبر جامعه بود . سبك و متود رهبري و پيغمبر در همان حال قاضي بود و ميان مردم قضاوت مي كرد . سبك قضاوتش چه سبكي بود ؟ پيغمبر مثل همه مردم ديگر زندگي خانوادگي داشت، زنان متعدد داشت ، فرزندان داشت . سبك پيغمبر در " زن داري " چگونه بود ؟ سبك پيغمبر در معاشرت با اصحاب و ياران و به اصطلاح مريدها چگونه بود ؟ پيغمبر دشمنان سرسختي داشت . سبك و روش پيغمبر در رفتار با دشمنان چه بود ؟ مديريت پيغمبر در جامعه چه متودي بود ؟ و دهها سبك ديگر در قسمتهاي مختلف ديگر كه اينها بايد روشن بشود

مفهوم مدیریت

پسندیده است پیش از تشریح مطالب، نخست تعریفی از واژۀ مدیریت و معانی پیچیدۀ وابسته به آن ارائه گردد. در این مورد، شاید نخستین پرسشی که در بسیاری از نشست های آموزشی در حیطۀ مدیریت مطرح می شود، مربوط به چگونگی طبقه بندی کردن این مفهوم است. عده ای مدیریت را به جهت نیازش برای به کار گیری فراوان روش های ریاضی، آماری و اقتصادی، با عنوان شاخه ای از دانش می شناسند و برخی نیز آن را به سبب کاربرد شاخه های انسانی از جمله روان شناسی، جامعه شناسی و رفتار شناسی که استفاده از آنها در مدیریت اجتناب ناپذیر است، آن را در یکی از زیر بخش های مربوط به هنر یا شاخه ای از دانش اجتماعی دسته بندی می نمایند. حال آنکه به واقع مدیریت حاصل تلفیقی از هر دوی این بخش ها و تجلیگاهی برای نمایانی یکسان برای هر دوی این زمینه ها (دانش و هنر) می باشد. به طور کلی، پیچیدگی نظام های اجتماعی و یا هر گونه تشکلی که قسمتی از آن به واسطۀ تجمع نیروی انسانی شکل می گیرد، اداره کردن آنان را از همین سبب بسیار دشوار کرده است، خصوصاً اینکه لزوم تلفیق ماهوی فنون و روش های متنوع دانش با جنبه های گوناگون هنری نیز یکی از عوامل فراهم آورندۀ پیچیدگی مزبور می باشد. اما به واقع مدیریت‌چیست‌و‌وظایف‌یک‌مدیر‌شامل‌چه‌چیزهائی‌می‌‌شود؟