بخش اول:

ايمني كار

مقدمه

در زبان عاميانه كار به صورت آنچه كه فرد به عنوان يك شغل انجام مي‌دهد تا درآمدي داشته باشد تعريف مي‌شود. ولي به عبارت دقيق‌تر، كار عبارتست از استفاده از جسم و فكر يك فرد براي انجام يا ساختن چيزي بشرط آنكه جنبه استراحت و بازي نداشته باشد (1). طبيعي است كه بشر در انجام هر كاري هدفِ بدست آوردن نتيجه بيشتر و بهتر و مرغوبتر را دنبال مي‌كند. وقتي از فكر و جسم انسان به خوبي و به درستي استفاده شود نتيجه كار بهتر و بيشتر و مورد پسندتر خواهد بود. اگر تجهيزات و ابزاري كه براي سرعت بخشيدن به انجام كار و ممكن ساختن كار‌هاي عظيم مورد استفاده انسان قرار مي‌گيرند بخوبي نگهداري شده و همواره آماده ارائه خدمات باشند نتيجه حاصل از كار را براي زمان‌هاي طولاني تداوم بخشيده و ازدياد آنرا ميسر مي‌سازند. دقت در انتخاب و كيفيت مواد و مصالح مورد استفاده در انجام كار و همين طور دقت در كيفيت انجام خودِكار و محصول بدست آمده درجه تقاضا و مقبوليت محصول را افزايش مي‌دهد. به همين دليل امروزه مسايل و موضوعات مختلفي چون نيروي كار (شامل انتخاب، دانش، آموزش، مهارت و تواناييهاي جسمي و ذهني و . . .)، روش‌هاي كاري (مطالعه و تغيير روش‌ها به منظور دستيابي به روش‌هاي ساده، ممكن، كارآ و كم هزينه و . . .)، تجهيزات و ابزار كار (شامل طراحي و ساخت مناسب، روش‌هاي استفاده بهينه، برنامه هاي تعمير ونگهداري و . . . .) و كيفيت (شامل كيفيت مواد مصرفي، مياني و محصول، كيفيت انجام كار و . . .) بسيار مورد توجه قرار گرفته و به صورت رشته هاي خاص مورد مطالعه پيوسته انسان مي‌باشند.

اما نكته اي كه قابل ذكر است اينكه وقتي انسان در انجام كار به ميزان بسيار ناچيزي از درستي انجام كار دور مي‌شود (كه در بسياري از موارد اين دور شدن كاملا غيرعمد و بعضا به دلايلي اجباري است) نتيجه كار لطمه بزرگي مي‌خورد وآنطوريكه بايد بهتر و بيشتر و مورد پسندتر باشد نمي‌گردد. يا اينكه وقتي در انتخاب مواد اوليه و كيفيت آنها دقت كافي مبذول نمي‌گردد (كه مي‌تواند بدلايل اقتصادي، جغرافيايي، سياسي و . . . باشد) منجر به پايين آمدن كيفيت محصول و نتيجه كار مي‌گردد. مواقعي كه ابزار و تجهيزات كار بخوبي نگهداري نشده و بدرستي مورد استفاده قرار نگيرند ضمن كوتاه شدن عمر كاري آن‌ها در بعضي مواقع شكستگي، فرسودگي و از كار افتادگي زودرس پيش آمده و باعث لطمه وارد شدن به اهداف انسان مي‌گردد. همه اين اتفاقات يعني پايين آمدن كيفيت محصول و نتيجه كار و كم شدن آن نسبت به تلاشي كه براي انجام كار مبذول شده، از همان ابتدا كه بشر شروع به كار نموده وجود داشته است و به همين دليل يكي ديگر از موضوعاتي كه مورد توجه انسان قرار گرفته ايمني كار مي‌باشد.

از همان آغاز بشر به فكر اين بوده كه در انجام هر كاري جنبه ايمني آنرا مورد مطالعه قرار داده و از اتفاقاتي كه منجر به كاهش ميزان محصول يا نتيجه كار و پايين آمدن كيفيت آن و هدر رفتن نيرو و تلاش‌هاي فراوان صرف شده براي انجام كار ميگردند جلوگيري نمايد. مثال زير توجه انسان اوليه به ايمني كار را بخوبي نشان مي‌دهد.

بشر اوليه وقتي تلاش نمود كه سنگي را با كمك نيروي بازو طوري بشكند يا باصطلاح امروزي طوري بتراشد كه لبه نسبتا نازك و تيزي داشته باشد تا بتواند مثلا بدن حيوان شكار شده را ببرد خيلي زود متوجه شد كه پس از انجام كار، آن قسمت از سنگ كه بدست گرفته بود باعث وارد شدن صدمه به دست او شده است و لذا با پيچيدن برگ درخت به دور آن ميزان صدمه وارده به دست را كاهش داد. اين همان فكر و توجه به ايمني كار مي‌باشد.