فهرست مطالب

فصل اول كليات

گفتاراول : تعريف سرقفلي

گفتار سوم: تفاوت حق سرقفلي با حق كسبه وپيشه وتجارت

فصل دوم : بررسي ماهيت حقوقي وفقهي سرقفلي

گفتاراول: سوابق تاريخي

بند اول: قانون تعديل مال الاجاره مصوب 1317

بند دوم : قانون سال 1339

بند سوم : قانون روابط مؤجرومستأجر سال 1356

بندچهارم: قاون روابط مؤجرومستأجر سال1362

بندپنجم : قانون روابط مؤجر ومستأجر سال 1365

بندششم: قانون روابط مؤجر ومستأجر سال 1376

گفتار دوم : وضعيت سر قفلي وحق كسب وپيشه وتجارت ازنظر فقهي

بند اول: نظريات امام خميني

بند دوم نظريات حضرت آیت الله خويي (ره)

بند سوم : نظرآيت الله سيد علي حسيني سيستاني

بند چهارم : نظرسيد عبد الكريم موسوي اردبيلي

بند پنجم: نظير ميرزا جوادتبريزي

بند ششم: نظر سيد مهدي موسوي شهري

فصل سوم : احكام سر قفلي وحق كسب وپيشه وتجارت

گفتار اول : سر قفلي دررابطه مالك ومستأجر دست اول ..

گفتار دوم: سر قفلي دررابطه مستأجر اول ومستأجردوم

گفتار سوم : مبلغ سرقفلي

گفتار چهارم: نكاتي درباب سرقفلي

فصل چهارم :دعاوي مربوط به سرقفلي وحق كسب وپيشه

گفتاراول : موارد پرداخت كل سرقفلي به مستأجر

مبحث اول: تخليه به لحاظ احداث بنا

مبحث دوم: تخليه به منظور احتياج شخصي موجر

محبث سوم : تخليه محل كسب براي سكونت

گفتار دوم : موردي كه نصف سر قفلي اسقاط مي شود (انقال به غير )

گفتار سوم : موارد اسقاط حق سر قفلي

محبث اول : تخليه به لحاظ تعدي و نفریط

مبحث دوم : تخليه به لحاظ تغيير شغل

مبحث سوم : تخليه به لحاظ عدم پرداخت اجاره بها

مبحث چهارم : تخليه به لحاظ تخلف از شرط

گفتار چهارم : گزارش كارگاه حقوقي درمورد سر قفلي

منابع ومأخذ

مقدمه :

به نظر مي رسد در اماكن تجاري در بسياري ازشغلها محل كار براي شخص اهميت زيادي دارد. به اين صورت كه وقتي شخصي مغازه اي باز مي كند بعد از يك مدت اعتباري پيدا مي كند ، مشتريهايي پيدا مي كندحق سرقفلي ناظر به همين حالت است يعني حقي كه براي صاحب مغازه در رابطه با مشتريها ومحل پيدا مي شود. زيرا اگرمستأجر محل كارش را تغيير دهد مشتريهاي خود را از دست مي دهد ومجدداً بايد از صفر شروع كند .

سر قفلي مفهومي متمايز از حق كسب وپيشه وتجارت است و آنچه در قانون روابط مؤجر ومستأجر موردبحث قرار گرفته حق كسب وپيشه وتجارت است نه سر قفلي. با توجه به اينكه فقها درمورد خلاف شرع بودن اين نهاد حقوقي حكمي نداده اند وقانونگذار بعداز انقلاب اين پدیده پذيرفته واغلب محاكم حتي ديوان عالي كشور هم حق كسب وپيشه وتجارت را موردحكم قرار داده اند ودرعرف تجّار هم اين مسئله پذيرفته است دراعتبار حق كسب وپيشه وتجارت ترديدي نيست .

چكيده

با توجه به اهميتي كه امروزه حق سرقفلي در املاك تجاري پيدا كرده است دراين تحقيق و مورد بررسي قرارمي گيرد اين تحقيق به چهار فصل تقسيم مي شود كه درآن عناوين ذيل بررسي مي شود .

در فصل اول تعريف سر قفلي وحق كسب وپيشه وتجارت وتفاوت اين دوباهم مطرح شده است فصل دوم ماهيت حقوقي وفقهي حق سر قفلي را موردبررسي قرار داده و سير تاريخي آن و آراي چند تن از فقها را درمورد سرقفلي بيان مي كند. فصل سوم به بيان احكام سر قفلي و حق كسب وپيشه وتجارت مي پردازد ودر آن به نكاتي در مورد حق سر قفلي اشاره شده فصل چهارم دعاوي مربوط به حق سرقفلي وحق كسب وپيشه رابيان مي كند وموارد اسقاط حق سر قفلي وموارد پرداخت سر قفلي را بيان مي كند ودرنهايت گزارش كارگاه حقوقي درمورد حق سر قفلي بيان شده .

فصل اول : كليات

گفتار اول : تعريف سرقفلي

« آقاي دكتر لنگرودي درترمينولوژي حقوق آورده اند « پولي كه مستأجر ثاني ( به معني اعم ) به مستأجر سابق درموقع انتقال اجاره بلاعوض مي دهد وهمچنين مستأجراول به مؤجر مالك مي دهد .»

« تعريف آقاي دكتر لنگرودي به معناي وسيع كلمه بيان شده كه علاوه بر سرقفلي به معني خاص ، شامل حق كسب وپيشه هم مي شود. ولي اين تعريف داراي اين حسن است كه قائل به تفكيك بين سرقفلي وحق كسب وپيشه شده است . »

« حق سرقفلي « حقي است كه بازرگانان وكاسب نسبت به محل پيدا ميكند به جهت تقدم در اجاره ، شهرت، جمع آوري مشتری وغيره ....»

« درفرهنگ دهخدا آمده است : « سرقفلي چيزي است كه ازكرايه دار سراي يادكان بگيرند و آن مزد گشودن قفل است كه داخل كرايه نيست .. حق آب وگل ياحقي كه مستأجر را پيدا آيد دردكان ويا حمام ويا كاروان سرايي وامثال آن واوآن حق را به مستأجر بعد خود تواند فروخت.»

« مرحوم ناظم الامباء درفرهنگ نفيسي آورده است: وجهي كه ازكرايه داروخانه ودكان علاوه بر كرايه دريافت كنند و آن نزدگشودن قفل است وداخل كرايه نيست .»