چکیده

هدف: هدف از این پژوهش بررسی ارتباط دست نویسی باحس حرکت دردانش اموزان کم توان ذهنی است.

روش:126کم توان ذهنی اموزش پذیر(53دخترو73پسر) در دامنه سنی 9تا19 سال که در سال تحصیلی

85 1384 در پایه های اول تا پنجم در مدارس استثنایی شهرری مشغول به تحصیل بودند ، دراین پژوهش شرکت کردند برای همه دانش اموزان چک لیست دست نویسی محقق ساخته ونیز ازمون حس حرکت اجرا شد. یافته ها:ازمون همبستگی اسپیرمن نشان داد بین دست نویسی با حس حرکت رابطه مثبت معنی دار وجود دارد(503/0=r و 001/0>p). همچنین حس حرکت با سرعت دست نویسی رابطه منفی معنی دار

دارد(202/0 =r و 024/0>p). حس حرکت با نحوه به دست گرفتن قلم ، فشار وارد بر قلم و فشار وارد

بر کاغذ رابطه معنی دار ندارد نتیجه گیری: وجود ارتباط بین حس حرکت با دست نویسی و سرعت دست

نویسی و نیز بعضی مقوله های دست نویسی مانند اندازه کلی نوشته نشان می دهد که به منظور بهبود خوانایی و سرعت دست نویسی دانش اموزان کم توان ذهنی باید برنامه های درمانی در زمینه بهبود حس

حرکت طراحی شود.

واژه های کلیدی: حس حرکت ‘ دست نویسی ‘ دانش آموز کم توان ذهنی.

مقدمه

طی سالهای اخیر در جریان عادی سازی ، دانش آموزان دارای ناتوانی رشدی یا ناتوانیهایی

مثل فلج مغزی در کلاس دانش اموزان پذیرفته شده اند (لوین 1991). این دانش آموزان مشکلات خود را به کلاس عادی می آورند و آورند و اموزگار ناگزیر از مواجهه با انهاست مشکلاتی که نیازمند توجه کارشناسی است، یکی ازاین مشکلات اختلالات دست نویسی است

دست نویسی یا خط ، ملموس ترین صورت مهارتهای ارتباطی است، دست نویسی کودک را می توان مستقیما دید ،ارزیابی کرد و نگاه داشت دانش اموزان دارای اختلال دست نویسی ممکن است به درستی قادر به انجام اعمال حرکتی مورد نیاز نوشتن یا رونویسی حروف و اشکال نباشند ،همین طور نتوانند اطلاعات درونداد بینایی را تبدیل به اعمال حرکتی ظریف (برونداد) کنند. ممکن است در سایر کارکردهای بینایی – حرکتی مثل فعالیت هایی که مورد نیاز برای تشخیص فضایی و واکنشهای حرکتی است ،نیز دچار ضعف باشند (فریار‘ رخشان ‘1363 ). این معضل هم در کودکانی که اختلالات فیزیکی و شناختی دارند وهم در کودکانی که این اختلالات را ندارند ،دیده می شود . این کودکان از تکلیف چیز زیادی یاد نمی گیرند ‘

زیرا مجبورند بیشتر از متن نوشته، بر روی روند مکانیکی نوشتن تمرکز کنند. این دانش اموزان علی رغم اینکه نسبت به همسالان وقت بیشتری روی یک تمرین می گذارند باز هم مطالب را کمتر از انان می فهمند . روز نبلوم ‘ پاروش و ویس در مطالعه ای ( 2003) اعلام کردند که 10 تا 30 درصد دانش آموزان دارای مشکلات دست نویسی هستند و از انجایی که این مشکلات ‘ عوارض جدی اموزشی ‘ عاطفی و اجتماعی بر جای می گذارد باید به این مشکلات رسیدگی شود . وقتی کودکی در دست نویسی مشکل داشته باشد‘ به تبع ان در تکالیف کتبی هم مشکل خواهد داشت . دانش آموزانی که نقایض نورولوژیک ( عصب شناختی) دارند ویا انهایی که مشکلات یادگیری دارند ویا افرادی که نقض در توجه و یا ناتوانیهای رشدی دارند ‘ وقت بسیار زیادی صرف می کنند تا بتوانند خوانا بنویسند (آماندسون‘1992‘برگمن‘ مک لاگلین‘ 1988‘ سرماک‘ 1991‘نقل از اماندسون‘ 2001).

اماندسون(2001) و لوین (1991) معتقدند عوامل متعددی باعث بروز اختلال در دست نویس می شوند و بر خوانایی و سرعت دست نویسی اثر می گذارند ‘ انها یکی از این عوامل را حس حرکت می دانند. حس حرکت حسی است که حرکت و وضعیت اندامها را درک می کند و اطلاعات را از عضلات، مفاصل و پوست می اورد ( مک کلوسکی ، 1978). لازلو و بیراستو (1984) بر اساس تئوری کنترل حرکتی اظهار کردند که پس خوراند حس حرکت ،عامل اساسی برای رشد دست نویسی است ( نقل از سادسوادو همکاران 2002) . کودکان در سن پیش دبستانی ویا در کلاس اول، در اغاز یادگیری الگوی مناسبی برای گرفتن قلم ندارند و اغلب این الگو را تغییر می دهند چون ممکن است فکر کنند الگوی انها صحیح نیست . فشاری که به قلم وارد می اورند ، زیاد است . زیرا غالبا از گروههای عضلانی بزرگ برای حرکت دادن ابزار نوشتاری استفاده می کنند. اگر چه ممکن است نوشته این دانش آموزان خوانا باشد ،اما معمولا با سرعتی کم و به طور مکانیکی ان را انجام می دهند و نیاز به توجه بسیار زیادی برای هدایت حرکات مداد دارند. بسیاری از کودکانی که ضعف درحس حرکت دارند ،قلم را به طور غیر عادی می گیرند که به دلیل تلاش برای جبران کمبود در حس حرکت ویا به دلیل مشکل در نگاه داشتن قلم به طرز صحیح است. گاهی اوقات کودک فقط در هنگام نوشتن ،قلم را به شکلی غیر عادی به دست می گیرد ولی در هنگام نقاشی از روش صحیح گرفتن قلم (روش سه پایه ای ) استفاده می کند . فشار وارد بر قلم معمولا تنظیم نیست. کودک در تصمیم گیری اینکه چه مقدار فشار مناسب است ،مشکل دارد ویا اینکه می خواهد با وارد آوردن فشار بیش از اندازه و ایجاد تماس بیشتر، درونداد حس حرکت را افزایش دهد تا اطلاعات بیشتری از طریق حس حرکت دریافت کند ( لوین ،1991).