ارتباط پست مدرن و تلویزیون

بارزترین منتقد پست مدرنیسم فلسفی یورگن هابرماس است. هابرماس در كتاب «گفتمان فلسفی مدرنیته» هابرماس ۱۹۶۸، با پست مدرنیسم فلسفی در سطح جامعه و «كنش ارتباطی» مقابله می كند. او در مقابل پست مدرنیست ها از مفهوم سوژه در مقام آگاهی یا یك نفس خودبنیاد دفاع نمی كند بلكه در برابر استراتژی های پیشرو و آزمونگرانه آنها از خرد استدلالی در ارتباطات بین الاذهانی حمایت می كند. به عنوان مثال او مدعی است كه نیچه، هایدگر، دریدا و فوكو با بهره وری از مفاهیم و روش های قابل كاربرد به واسطه خرد مدرن، در نقد مدرنیسم دچار تناقض عملیاتی می شوند. او دیونیزگرایی نیچه را به مثابه علامتی ترمیمی و جبران كننده برای فقدان هم پیوندی در فرهنگ غربی كه در ادوار پیشامدرن توسط مذهب ایجاد شده است مورد انتقاد قرار می دهد. افزون بر آن به زعم هابرماس احساس نیچه در مورد وجود دیونیسم جدید در هنر مدرن، بر اساس یك مدرنیسم زیباشناختی است كه در آن هنر، قدرت نقادانه اش را به سبب جداسازی خود از ارزش های علمی و اخلاقی كسب می كند. این تفكیك از مجرای روشنگری مدرن حاصل شده است و منجر به زوال همبستگی انداموار می شود كه نیچه در تلاش بود تا آن را از طریق خود هنر بازگرداند. ن.ك. هابرماس۱۹۸۷ ،۸۱۱۰۵ هابرماس از هایدگر و دریدا به عنوان وارثان این «منجی گرایی دیونیزی» یاد می كند. هایدگر تجربه جدیدی از زیستن را انتظار می كشد، تجربه ای در خود فرورفته. هابرماس می گوید این نوع زیستن در نتیجه فلسفه ای واژگون شده از سوژه است آنجا كه تخریب سوژه به دست هایدگر به امید برای وحدتی می انجامد كه در آن وحدت، چیزی غیر از سوژه ناپیدا وجود ندارد. هابرماس۱۹۸۷ ،۱۶۰ به گفته هابرماس دریدا انگاره «تفاوط» یا «تمایز» را با اسلوبی همسان توسعه می دهد: در اینجا دیونیزی را می بینیم كه خود را در غیاب خویش آشكار می كند، درست همانطور كه معنا به طور لایتناهی به تعویق می افتد. هابرماس۱۹۸۶ ،۸۱۱۸۰

هابرماس همچنین دریدا را به خاطر قائل شدن تمایز میان فلسفه و ادبیات در قالب متن گرایی نقد می كند. متن گرایی دریدا منطق و خرد استدلالی را تحت استیلای ماهیت خطابی درمی آورد. به باور هابرماس دریدا امیدوار است كه در نقد خود از خرد، از مشكل منطقی خود ارجاعی جلوگیری كند. افزون بر این هابرماس می گوید: « كسی كه با هدف كاهش تناقض خود ارجاعی نقد رادیكال از خرد را قلب به استیلای ماهیت خطابی كند، با این عمل خود باعث كندتر شدن تیغ نقد خرد می شود.» هابرماس۱۹۸۷ ،۲۱۰ هابرماس با روشی مشابه از میشل فوكو به خاطر عدم متمایل كردن روش تبارشناسی خود به افشاگری تبارشناختی انتقاد می كند. او می گوید: « فوكو نمی تواند به اندازه كافی با مشكلات ماندگاری كه در ارتباط با رهیافتی تفسیری در مورد چیرگی ابژه، انكار خود ارجاعانه مدعاهای مربوط به اعتبار عام و توجیه ضابطه مند نقد پیش می آیند، دست و پنجه نرم می كند.» هابرماس۱۹۸۷،۲۶۸.نقد هابرماس بر پست مدرنیسم با حمله به تناقضی عملیاتی و پارادوكسی خود ارجاعانه آغاز می شود كه موضوع بسیاری از مباحث انتقادی كنونی را تشكیل می دهد. اما با این حال پست مدرنیست ها یا به رد این انتقاد ها می پردازند و یا اینكه به مدد پادراهبردهای خطابی در مقابل آنها صف آرایی می كنند. به عنوان مثال ژان فرانسوا لیوتار احتمال درك متقابل افراد جامعه از همدیگر را در جریان فرآیند ارتباط بین الاذهانی بسیار كمرنگ و حتی ناممكن می داند. لیوتار اجماع جهانشمول را هدف نهایی گفتمان نمی داند.ن.ك. لیوتار۱۹۸۴ ،۶۶ ریشه حقیقی واكنش پست مدرنیست ها در برابر هابرماس را می توان در این نقطه یافت كه او بر خلاف سایر منتقدانی كه پست مدرنیسم را چیزی جز چرندیات و مهملات نمی دانند این مكتب فلسفی را جدی می گیرد. در پایان می توان یادآور شد كه هابرماس می تواند با خوانش عمیق متون فلسفی پست مدرن، به طور مستدل بر فهم پذیری و قابلیت ادراك این مكتب صحه بگذارد.

پايان دهه 1960 و آغاز دهه 1970، از سالهاي پرتب و تاب در فرانسه بود: موج اعتصاب هاي دانشجوئي و سپس كارگري و عمومي كه فرانسه را تا آستانه انقلاب پيش برد و به استعفاي دو گل از رياست دولت و سرانجام به تغييراتي مهم در جامعه فرانسه و به ويژه در سطوح فرهنگي و دانشگاهي انجاميد. ( پرهام ، 6)

به عقيده مارشال برمن تغيير جهت و چرخش تند فرهنگ فرانسه به سمت راست در سال هاي دهه 1970 و حملات عليه ماركسيم به تدريج به صورت انتقادات تند و گزنده و سخنان تلخ و نشيدار عليه انقلاب فرانسه و اعلاميه حقوق بشر آن تبديل گرديد. عقيده غالب بر اين بود كه كشتارهاي جمعي تداوم يافته در شوروي بر اثر حاكميت استالينيزم جز پيامدهاي صرف روشنگري چيز ديگري نبودند و بدين ترتيب پست مدرنيست ها با انتساب پديده هاي نظير قهر، خشنونت و تروريزم به روشنگري و رنسانس تمام دستاوردهاي مثبت انساني و اجتماعي اين عصر را به زير سؤال برده و انكار نمودند و بالتبع به محكوم كردن و نفي روشنگري و رنسانس پرداختند. تا قبل از اين دوران روشنفكران پاريسي ياد گرفته بودند كه در اكثر موارد از ديد استاليني به قضايا نگاه كنند ولي در مدتي بسيار كوتاه چنان تغيير موضوع نسبت به دوران روشنفكري پديد آمد كه با فرارسيدن دويستمين ( 200) سالگرد انقلاب فرانسه به سختي مي شد روشنگري فرانسوي پيدا نمود كه نظر مثبتي در باره آن ابراز كند. حتي ليوتار در مذمت دوران روشنگري مي گويد كه آشويتس نام تعريفي است براي نا تمام ماندن تراژيك مدرنيته (جهانبيگلو ، 61)

جنبش دانشجوئي تحت هدايت متفكران پست مدرن ( البته اطلاق اين عنوان همراه با رضايت و پذيرش خود آنان نبوده است) كه به اصحاب اربعه پاريسي يا اصحاب eeole Nonmege مشهور مي باشند، قرارداشت يعني فوكو، دريدار، ليوتار و بودريار… اين روشنفكران درفرانسه از جايگاه و حال و هواي خاصي برخوردار بودند.

آنها مجريان و دست اندركاران برنامه هاي جالب و تماشائي بودند كه به راحتي مي توانستند خيل عظيمي از مخاطبين و بينندگان را به استعداد و مهارت نمايشي و تئاتري خود مجذوب و محسور نمايند و غالباً نيز با ستايش‌ها و تمجيد و تشويق‌هاي پرشور و ديوانه واري از سوي مخاطبين خود روبرو مي‌شدند. بسياري از هواداران پر حرارت آنان مقامات و افراد آكادميك آمريكايي بودند كه زمينه و شرايط لازم ديدارهاي منظم و مداوم آنان از آمريكا را فراهم مي كردند. البته روشنفكراني كه در سال هاي اوايل دهه 1970 شروع به معرفي خود به عنوان پست مدرن كردند. بابت راديكاليسم، انقلابيگري وتند روي هاي خود در سال هاي دهه 1960 ابزار تاسف نمودند اگر چه همچنان كارها و آثار خود را در چارچوب پارادايم هاي مقاومت يا انقلاب توصيف مي كردند. به گفته ي آنان گناه نخستين راديكال هاي سال هاي دهه 1960 به خدمت گرفتن متافيزيك غلط و نادرستي بود كه دريدا آن را متافيزيك حضور مي ناميد كه وحدت ذاتي و اساسي تجربه انسان را مسلم و مفروض دانسته و آن را تائيد مي كند. به رغم پست مدرنيست ها كل اين افكار پندار باطل يا توهم فريبنده منبع ايده غربي حقوق بشر به شمار مي رفت. آنها كل پارادايم حقوق بشر را ناچيز و بي مقدار شمرده و اعتبار و ارزش آن را انكار مي كردند زيرا پارادايم مذكور تفاوت ها و اختلافات ميان مردم را كه از نظر آنها بسيار مهم به شمار مي رفت ناچيز جلوه مي‌داد،