تاريخ قاجاريه

مقدمه

انقلاب مشروطیت بزرگترین واقعه ایست که در تاریخ ایران رخ داده و بالاترین تحول را در شئون سیاسی ،اجتماعی و فرهنگی بوجود آورده،نهضت مشروطیت دفتر کهنه ی قدیم را در هم پیچید و حکومت استبدادی که از اول خلقت تا آن زمان در ایران فرمانروایی می کرد واژگون کرد و حکومت ملی را که پایه اش در روی فلسفه ی نوین و رشد فکر و تعقل و آزادی و عدالت است برقرارکرد . مشروعیت امتیاز طبقاتی را از میان برد و سد انحصار را ریشه کن کرد و راه را برای نشان دادن استعداد و لیاقت طبیعی و نبوغ افراد ایرانی باز نمود

انقلاب مشروطیت ایران

انقلاب مشروطه یکی از بزرگترین رخداد های تاریخ معاصر ایران محسوب می گردد . تأثیرات فراوانی را در وضعیت و رخدادهای بعد از خود و تا به امروز ایران برجای گذاشته است و به همین ترتیب مخالفت ها و تقدیر ها ، تحلیل ها و نقدهای فراوانی را بدنبال خود به همراه آورده است. عده ای آنرا مهمترین حرکت مردم ایران در راستای کسب آزادی و استقلال تاریخی می دانند و پاره ای بدان به عنوان اولین گمراهی بزرگ ایران معاصر می نگرند .پاره ای تحلیل گران آنرا حرکتی درونی و برخاسته از متن جامعه و اصلاح گران آن می دانند و عده ای دیگر ، رد پای استعمار و خارجی را در برپایی آن معرفی می نمایند . حتی عده ای دیگر از تحلیل گران شروع آنرا ایرانی و کاملا آزادی خواهانه متصور می شوند ولی معتقدند که در میانه راه ، این حرکت اصلاحی ، متوقف شد به جایش هدایت خارجی و یا دسیسه های بیگانه مؤثر گشت . طبیعی است که این دخالت ها و یا عنوان آن مرحله گمراهی ، از دید افراد مختلف متفاوت است.

نگاه به نقش طبقات گوناگون متفکرین جامعه نیز در این رویداد متفاوت است . عده ای مهمترین نقش را به علمای جامعه از قبیل مرحوم سید محمد طباطبایی و سید عبدالله بهبهانی می سپرند و نقش علمای بزرگ نجف را هم بسیار پر رنگ و مؤثر می دانند و بخشی را موافق و پاره ای دیگر را مخالف مشروطه قلمداد می نمایند

خصوصا نقش مرحوم شیخ فضل الله نوری در این رویداد همراه با تحلیل ها و موافق و مخالف های فراوان است .به همین قیاس نظر تحلیل گران در مورد نقش روشنفکران در این رویداد نیز متفاوت و بعضا متناقض است . پاره ای آنان را رد پای بیگانه و منشأ بزرگترین خطاهای تاریخی ایرانیان می دانند و عده ای دیگر ایشان را از جمله عوامل اصلی بیداری ایرانیان بر می شمرند.نظرات در مورد نقش و تأثیر محمد علیشاه نیز متفاوت است . عده ای همانند نظر قالب جامعه ، او را مانع مشروطه و منَشأ تضاد ها و گرفتاری ها می شمرند و عده ای دیگر از تحلیل گران تصور متفاوتی از او را معرفی می نمایند . تحلیل ها در مورد نقش استعمار انگلستان و روسیه در رویدادهای مشروطه نیز متفاوت است .از جمله اصلی ترین تفاوت ها و تضادهای موجود در عرصه تحلیل تاریخ مشروطه ، تحلیل پیرامون علل و عوامل این رویداد و زمینه های اجتماعی ، سیاسی و حتی مذهبی و بین المللی وقوع آن است . همه تفاوت های پیش گفته شده ، در این تحلیل عوامل و زمینه های این رویداد خود را نمایان می سازد و چارچوب های تحلیل و نگاه های کاملا متفاوتی در این مورد برپا می سازند آنچه فعلا در این قسمت ذکر می گردد و در کلیه فیش های موجود در مورد مشروطه دنبال می گردد ، یکی از این نگاه هاست . اینکه این چارچوب داوری نقل شده است ، به معنای پذیرش یا صحت آن نیست و حتی به معنای برتری ،‌ رجحان یا حتی شهرت بیشتر این داوری نیست . بلکه تلاش شده است تا با ذکر یکی از این اقوال و داوری ها ، بستری فراهم شود تا دیگر نگاه ها و تحلیل ها پیرامون این رویداد نیز به میدان گفتگو وارد گردند و جنبه ها و ابعاد دیگر و بسیار متفاوت این رویداد را نمایان سازند

تقسیم بندی وقایع مشروطه :

اوضاع سیاسی و اجتماعی قاره آسیا همزمان با ظهور انقلاب مشروطیت ایران

عوامل و علل انقلاب مشروطیت ایران

زمینه های انقلاب مشروطیت

نخستین جریان نهضت انقلابی در میان آزادیخواهان مشروطیت

میانجی گری سفیر عثمانی و درخواستهای مهاجرین مشروطه طلب

واکنش دولت در قبال تقاضای مشروطه طلبان

دومین مرحله نهضت انقلاب مشروطیت ؛ مهاجرت علما به قم

تحصن در سفارت انگلیس در مشروطه

اولین واکنش دولت به درخواست های تحصن کنندگان به سفارت انگلیس

مرحله نهایی انقلاب آرام مشروطیت 11. عزل عین الدوله از صدارت و اعطای فرمان مشروطیت

درخواست مشروطه طلبان جهت صدور فرمان دیگر در تکمیل فرمان اول مشروطه

دفاع محمدعلی میرزا ولیعهد از مشروطه

اهداف مشروطه طلبان

نخستین گام در تدارک نظامنامه انتخابات

افتتاح مجلس شورای ملی ایران

خصال مظفرالدین شاه و وضعیت کلی ایران در عهد او

قانون اساسی عمده ترین هدف مشروطه خواهان

عنوان های تحلیلی:

نقش استعمار در مشروطه

نقش روحانیت در مشروطه

نقش روشنفکران در شروطه

نقش تلگراف در مشروطه

قضاوتی دیگر پیرامون محمد علی شاه قاجار

اوضاع آسیا مقارن انقلاب مشروطیت