فرمت فایل: ورد –Word و قابل ویرایش

تعداد صفحات: 196

فهرست مطالب

فصل۱- مفاهيم بنيادين ......

..... ٢ سازمان (Enterprise).....

.... ٣

4 ..... (Enterprise Knowledge)دانش سازماني

5 ............... (Knowledge Management-KM)مديريت دانش

5 ................(Organisational Memory-OM)حافظه سازماني

6 .... (Ontology)هستان شناسي

7 ...... (Architecture)معماري

8 (Enterprise Architecture)معماري سازماني

٨ ....(Enterprise Modeling)مدل سازي سازمان

فصل۲- دانش و حافظة سازماني .................. ١٢

12 مديريت دانش................

13 داده، اطلاعات، دانش ....

دسته بندي انواع دانش .... ١٥

18 چرخه مديريت دانش ....

19 سيستمهاي مديريت دانش چندوجهي .........

دانش سازماني................ ٢٢

حافظه سازماني............... ٢٥

مدل سازي حافظه سازماني................... ٣٢

پياده سازي حافظه سازماني .................. ٣٦

مشكلات پياده سازي حافظه سازماني....... ٤٠

فصل۳- هستان شناسي .......... ٤٣

متدولوژي ايجاد هستا نشناسي ................. ٤٧

51 كاربرد هستان شناسي در ايجاد حافظه سازماني ...................

52 فصل۴- معماري سازماني ......

53 سازمان و مولفه هاي آن......

معماري سازمان .............. ٥٥

تاريخچه معماري سازماني.. ٥٧

چارچوب زكمن .......... ٦٠

طراحي اجزا معماري سازماني.................. ٦٥

مشكلات معماري سازماني . ٧٠

ابزارهاي معماري سازماني .. ٧٧

ويژگي هاي ابزارهاي معماري سازماني..... ٧٧

فاكتورهاي تهيه ابزارهاي معماري سازماني ٨١

مدل سازماني ................. ٨٤

معيارهاي يك مدل سازماني مناسب........ ٨٧

مولفه هاي مدل سازمان... ٨٧

89 مدل سازماني زنده........

90 مدل سازي سازماني مبتني بر هستا نشناسي....

هستان شناسي سازماني مركزي .............. ٩٤

ابزارهاي مدل سازي سازماني ................... ٩٧

استانداردهاي معماري و مد لسازي سازماني . ٩٩

فصل۵- نتيجه گيري و كار آينده ..................١٠١

مروري بر فعاليتهاي انجام شده................١٠٢

ادامه كار .١٠٤

واژه نامه......١٠٨

اختصارات ..١١٦

مراجع .......١١٧

كتابها .....١١٧

مقالات ...١١٧

استانداردها ..................١٢١

صفحات وب................١٢١

فهرست شك لها

شكل ۱-۱ مولفه هاي يك سازمان ..... ٤

شكل ۲-۱ ارتباط مفاهيم داده، اطلاعات و دانش ..... ١٤

شكل ۲-۲دسته بندي انواع دانش .... ١٧

شكل ۲-۳ چرخه مديريت دانش.... ١٩

21 شكل ٢-٤ سيستم مديريت دانش چندوجهي [P10] .

22 شكل ٢-٥ ارتباط بين ديدگاه هاي مختلف يك سيستم مديريت دانش چندوجهي[P10].

23 شكل ۲-۶ فرآيند حلزوني ايجاد دانش سازماني[B1]

شكل ۲-۷ حافظه سازماني به عنوان هسته اصلي سيستم مديريت دانش[P17]............ ٢٩

31 شكل ۲-۸ نقش حافظه سازماني در مديريت منابع دانش[P20].........

32 شكل ۲-۹ مدل دانش سازماني پوتزكي[P21].........

34 شكل ٢-١٠ مدل حافظه سازماني والش و انگسون [P22]...............

35 شكل ۲-۱۱ مدل حافظه سازماني واتسون[P23] ......

شكل ۲-۱۲ چرخه حيات يك سيستم حافظه سازماني [P55]........... ٣٩

شكل ۳-۱ مراحل ساخت و ايجاد يك هستان شناسي[P27] ............. ٤٨

شكل ٤-١-مولفه هاي سازمان ........ ٥٤

شكل ۴-۲ دلايل و مزاياي حاصل از بكارگيري معماري سازماني[P34]................... ٥٧

59 شكل ۴-۳ ارتباط چارچوبهاي معماري مختلف .......

60 شكل ۴-۴ مقايسه بين درصد بكارگيري چارچوبهاي معماري مختلف [P34].............شكل ۴-۵ چارچوب معماري زكمن ................... ٦١

66 شكل ٤-٦ فرا مدل لايه حرفه[P40]

67 شكل ۴-۷ فرامدل لايه كاربردها[P40] .................

شكل ٤-٨ فرامدل لايه فناوري[P40]................... ٦٧

شكل ٤-٩ تبادل داخلي اطلاعات در يك سطح بين ديدگاه هاي مختلف معماري......... ٧٠

شكل ٤-١٠ مقايسه درصد بكارگيري ابزارهاي معماري مختلف[P34]. ٨٤

شكل ۴-۱۱ تبادل اطلاعات بين زيرسيستمهاي مختلف بدون استفاده از هستا نشناسي[P47] ............... ٩٢

شكل ۴-۱۲ تبادل اطلاعات بين زيرسيستمهاي مختلف با استفاده از هست انشناسي[P47] ................... ٩٢

شكل ۴-۱۳ هستان شناسي سازمان[P49]............... ٩٦

شكل ٥-١ ارتباط حافظه سازماني با چرخه پالايش معماري سازمان ..١٠٥

شكل ۵-۲- انتقال اطلاعات از انباره حافظه سازماني به انباره معماري ١٠٦

١٠٧.......... [I21] System Architecture (SA) شكل ٥-٣ ساختار ابزار

فهرست جداول

جدول ٤-١ نگاشت چارچوب زكمن با UML و [P39] RUP ......... ٦٤

جدول ۴-۲ رابطه بين ديدگاه هاي معماري و سطوح تجريد مختلف[P41]................. ٦٨

جدول ٤-٣ سطوح متابعت معماري پياده شده با معماري ارائه شده[I15] .................. ٧٤

جدول ٤-٤ مقايسه پركاربردترين ابزارهاي معماري سازماني[P42] .... ٨٣

جدول ٤-٥ مجموعه هستان شناسي هاي پروژه EO .. ٩٣

جدول ٤-٦ مجموعه هستان شناسي هاي پروژه TOVE................... ٩٣

98 جدول ٤-٧ دست هبندي ابزارهاي مدل سازي بر اساس قابليتهاي آنان[P51].................

99 جدول ٤-٨ پوشش دهي ابزارهاي مدل سازي به چارچوب زكمن[P51]...................

x

چكيده

امروزه سازمانها و شركتها به دانش توليد شده و موجود در سازمان به عنوان يك سرمايه اصلي نگريسته

و سعي در جمع آوري و نگهداشت اين دانش دارند. خصوصا با گسترش جغرافيايي سازمانها و استفاده از

شبكه هاي كامپيوتري و پايگاه داده هاي توزيع شده نقش مديريت دانش كليد يتر گشته است. در اين راستا

سيستم هاي حافظه سازماني به عنوان يك سيستم كامپيوتري فعال جهت ساماندهي انواع دانش موجود در

سازمان از طريق جم عآوري، نگهداري و توزيع مجدد فعالانه و آگاهانه آن بين افراد مناسب و در زمان

مناسب مطرح شده اند.

در اين گزارش سعي خواهد شد تا با بررسي دقيق تر مفاهيم اوليه موجود در حوزه مديريت دانش و

دانش سازماني، اهميت سرمايه هاي اطلاعاتي يك سازمان را مورد توجه قرار داده و نقش يك سيستم حافظه

سازماني را در ساماندهي دانش موجود در سازمان نشان دهيم. همچنين در ادامه با بررسي مفاهيم معماري

سازماني و هستان شناسي به مطرح نمودن يك مسئله در زمينه بكارگيري حافظه هاي سازماني جهت پالايش

معماري سازمان پرداخته و راه كارهايي را پيشنهاد خواهيم كرد. پرداختن به حل اين مسئله ادامه كار اين

سمينار خواهد بود.

فصل۱- مفاهيم بنيادين

سازمانها در طي انجام فعاليتهاي خود به تجارب و دانشي دست پيدا مي كنند كه بسيار ارزشمند بوده و

مي تواند در آينده آنها را جهت انجام هرچه بهتر فرآيندهاي سازماني ياري نمايد. اين دانش كه اصطلاحا

دانش سازماني ناميده مي شود شامل تجربيات ناشي از انجام پروژه هاي مختلف، موفق و ناموفق هردو، روبرو

شدن با مشكلات و موقعيتهاي جديد حرفه اي و يا ابتكارات انجام شده در جهت تسريع يك روندكاري

است. دانش سازماني سرمايه بسيار ارزشمندي براي يك سازمان محسوب مي گردد كه نيازمند مديريت

است. در اين راستا بكارگيري يك سيستم اطلاعاتي منفعل كافي نبوده و نياز به يك سيستم پويا احساس

مي شود. چنين سيستمي كه يك سيستم حافظه سازماني ناميده مي شود وظيفه گردآوري دانش سازماني و

توزيع مجدد و فعالانه آن بين كاركنان و عوامل يك سازمان را برعهده دارد. به بيان ساد هتر اين سيستم در

خدمت يادگيري سازماني (OL) مي باشد. در اين شرايط به نظر ميرسد كه ما وجود مشكل در برخي

فرآيندهاي سازماني را پذيرفته و كاركنان خود را به دانش چگونگي مواجه با اين مشكلات مجهز مي نماييم. اما اگر بتوانيم تجربيات موجود در حافظه سازماني را به نحو موثري به مدل يا معماري سازماني خود

برگشت داده و به تصحيح روندها و فرآيندها بپردازيم علاوه بر حل اساسي مشكل، تعداد زيادي از نيروهاي

انساني سازمان را نيز از درگيري مجدد با اين مشكل رها مي كنيم. در مورد تجربيات مثبت نيز همين موضوع

به شكلي ديگر صادق است. به اين معني كه چنانچه از روي تجارب عملي افراد بتوانيم از مناسب بودن و

بهينه بودن يك فرآيند اطمينان حاصل نماييم بطور حتم در مراحل بعدي پالايش معماري دقت خواهيم نمود

كه تا حد امكان اين فرآيندها دچار كمترين تغييرات ممكن شوند.

در اين گزارش سعي خواهد شد تا با بررسي دقي قتر مفاهيم اوليه موجود در حوزه مديريت دانش و

دانش سازماني، اهميت سرمايه هاي اطلاعاتي يك سازمان را مورد توجه قرار داده و نقش يك سيستم حافظه

سازماني را در ساماندهي دانش موجود در سازمان و به اشتراك گذاري فعالانه اين دانش به منظور استفاده

مجدد آن نشان دهيم. همچنين نگاهي خواهيم داشت بر مفاهيم معماري سازماني و هستان شناسي. در انتها

نيز با مطرح نمودن يك مسئله در زمينه بكارگيري حافظه هاي سازماني جهت پالايش معماري سازمان، راه

كارهايي را پيشنهاد خواهيم كرد. پرداختن به حل اين مسئله ادامه كار اين سمينار خواهد بود.

در اين فصل مفاهيم و ادبيات مرتبط با موضوع سمينار معرفي ميشوند. بديهي است كه هريك از اين

مفاهيم داراي معاني گسترده تري هستند اما ما با توجه به ميدان و حوزة عملكرد خود به تشريح آنها

مي پردازيم.

(Enterprise) سازمان

اگر در اينترنت بدنبال تعريف واژة Enterprise بگرديم با تعاريف بسياري مواجه مي شويم كه هريك از

اين تعاريف داراي ديدگاه مجردي نسبت به مفهوم كلمة سازمان هستند. اگرچه هركدام از اين تعاريف

بخشي از ويژگي يك سازمان را مورد نظر قرار مي دهند اما عمدتا ناقص و يا تك بعدي بوده و هيچكدام

همه جوانب يك سازمان را پوشش نم يدهند.

بطور كلي "يك سازمان تشكيلاتي با اهداف حرفه اي است كه از اطلاعات و فناوريهاي موجود براي

رسيدن به مقاصد خود بهره مي گيرد بگونه اي كه كليه فعاليتهاي آن هدفمند هستند. يك سازمان شامل افراد،

اطلاعات و فناوريها است كه تحت يك ساختار سازماني تعريف شده كه معمولا در چندين مكان مختلف

توزيع شده است، به فعاليت مشغولند. سازمان به رخدادهاي دروني و بيروني واكنش نشان داده و سرويسها و محصولات خاصي را براي مشتريان خود فراهم ميكند." شكل ۱- ۱ مولفه هاي يك سازمان را نشان

مي دهد[ P1].

شكل ۱-۱ مولفه هاي يك سازمان

(Enterprise Knowledge) دانش سازماني

امروزه دانش يكي از مهمترين دارائ يهاي يك سازمان محسوب مي گردد كه قطعا بر روي قابليت

فعاليت هرچه بهتر و رقابت پذيري آن تاثير بسياري دارد. دانش يك سازمان براساس مهارتها و تجارب منابع

انساني آن، اطلاعاتي كه تك تك افراد يا گروه هاي كاري در طي اجراي وظايف محول هشان از آنها استفاده

مي كنند و درسهايي كه آنان در طول زمان از انجام پروژه هاي مختلف (موفق يا ناموفق هردو) و فعاليتهاي

انجام شده براي حل مشكلات و تبعات آنها مي آموزند شكل مي گيرد.

منابع دانش سازماني بصورت توزيع شده و ذخيره شده در مكانها و به فرمتهاي مختلف وجود دارند از

دانش ضمني موجود در فكر و ذهن افراد گرفته تا بصورت صريح در قالب فرآيندهاي سازماني و خدمات و

سرويسهاي مستند سازي شده و يا اطلاعات ساخت يافته در پايگاه هاي داده.

(Knowledge Management-KM) مديريت دانش

مديريت دانش به دانش بعنوان يك سرمايه مهم از يك سازمان نگريسته و فعاليتهايي را در جهت

مديريت سيستماتيك و موثر آن تدارك مي بيند. اين فعاليتها بايستي توسط زيرساختار اطلاعاتي سازمان

پشتيباني شوند. اهداف اصلي مديريت دانش در يك سازمان عبارتند از ترفيع و ارتقا دانش، كاهش مشكلات

موجود در به اشترا كگذاري دانش و استفادة مجدد از آن و همچنين حفظ و نگهداري دانش [ P2].

(Organisational Memory-OM) حافظه سازماني

در اغلب موارد بروز تاخير و كيفيت غيربهينه محصولات نتيجه جريان ناكافي اطلاعات است. گردش

يك جريان اطلاعاتي نارسا و ناقص در يك سازمان ميتواند منجر به تكرار اشتباهات هزين هبر شود. از طرفي

يك سيستم اطلاعاتي منفعل نمي تواند از بروز چنين مواردي جلوگيري نمايد زيرا كارمندان اغلب مشغول تر

از آن هستند كه بدنبال اطلاعات تكميلي بگردند و يا اصولا خبر ندارند كه اطلاعات مفيدي جهت حل

مشكل در سازمان وجود دارند. بنابراين بايد سيستمي وجود داشته باشد كه علاوه بر ذخيره انواع دانش

موجود در سازمان، همواره اطلاعات مفيد را به موقع به كاركنان سازمان يادآوري و ارائه كرده و يك همراه

لايق براي حل مشكلات باشد. چنين سيستمي يك سيستم حافظه سازماني ناميده مي شود.

سيستم حافظه سازماني تجميع دانشهاي پراكنده در سطح سازمان را برعهده داشته و توزيع و استفادة