فرمت فایل: ورد –Word و قابل ویرایش

تعداد صفحات: 20

اصطلاحات جنگهای نوین (ش م ه )

1 – واژه ش م ه : شیمیایی ، میکروبی ، هسته ای

2 – واژه ش م ر : شیمیایی ، میکروبی ، رادیواکتیو

3 – عوامل شیمیایی : موادی جامد ، مایع یا گازی شکل که بر اثر خواص شیمیایی خود موجب اثرات مرگ آور و یا ناتوان کننده بر انسان ، حیوانات و گیاهان شده و علاوه بر این میتواند باعث آسیب رسیدن به وسایل و تجهیزات شده و یا برای ایجاد پرده های دود و آتش مورد استفاده قرار گیرد . به اینگونه مواد گازهای جنگی نیز اطلاق میشود

4 – علامت اختصاری : برای نوع عامل شیمیایی است ، این علائم از 2 یا 3 حرف لاتین تشکیل شده که براحتی بتوان این حروف را بخاطر سپرد . مانند عامل خفه کننده CG-DP

5 – آئروسل : عبارتند از ذرات ریز جامد یا مایع معلق در هوا.

6 – هیدرولیز : واکنش شیمیایی عوامل با آب یا رطوبت موجود در هوا را هیدرولیز گویند .

7 – غلظت : مقدار ذرات و یا بخار مواد شیمیایی موجود در واحد حجم یعنی گرم در متر مکعب را غلظت گویند.

8 – عوامل سمی کشنده : عواملی هستند که برای از بین بردن و یا کشتن نیروهای مقابل بکاربرده می شوند

9 – عوامل ناتوان کننده : عواملی هستند که موجب ناتوانی موقتی جسمی یا روانی و یا هر دو می شوند، وشخص را از انجام مأموریت تعیین شده باز می دارند که البته شخص مصدوم هم بدون درمان هم بتدریج بهبود می یابد.

10 – تعریف دُز : حاصلضرب غلظت در واحد زمان را دُز گویند.

11 – تعریف دُز کشنده : دُز کشنده ،متوسط دُزی است که پنجاه درصد از یگانهای بدون حفاظت را در صورت عدم مداوای بموقع از بین میبرد.

12 – دُز ناتوان کننده : دُزی است که پنجاه درصد از یگانهای بدون حفاظت را ناتوان میکند.

13 – پایداری : مدت اثر یک عامل بکار رفته در یک منطقه را مدت پایداری آن عامل می نامند.

سيستم‌هاي آشكارساز و هشدار عوامل شيميايي

چگونگي كشف و آشكار سازي ونيز آگاه شدن از انواع بخارها، مايعات و ذرات پراكنده در هوا زمينه تلاش شيميدان‌ها و صنايع دفاع مي‌باشد. در ميدان جنگ به آشكارسازهايي نياز است كه قابل حمل باشند و نسبت به عوامل شيميايي در هر شكل و حالتي پاسخ دهند. هر گونه اخطار هشدار در مورد سموم شيميايي به كار رفت و نوع آنها مي‌تواند از وقوع يك فاجعه جلوگيري كند. در اين مقاله تاريخچه جنگهاي شيميايي و روند توسعه سيستم‌هاي آشكار سازي و هشدار عوامل شيميايي براي كاربرد در ميدان نبرد مورد بحث قرار گرفته است. مواد شيميايي در جنگ‌ها از چند قرن پيش استفاده شده‌اند. اما وقوع جنگ شيميايي تا قرن بيستم به خوبي مستند نيست. براي جلوگيري از تلفات، ضروري است تعيين وجود وشناسايي عوامل شيميايي به سرعت انجام شود. توانايي آشكار سازي و هشدار دقيق و سريع عوامل شيميايي راه حل اين مسئله است. براي فهم كاملتر مساله آشكارسازي عوامل شيميايي تحقيق و آزمايش در موارد زير ضروري است:

1 اثر ورود عوامل جديدي به ميدان جنگ يازراد خانه‌هاي كشور تا آنجا كه به دفاع شيميايي مربوط است.

2 توسعه تدريجي تجهيزات شيميايي براي آشكار سازي و شناسايي اين عوامل.

3 كاربرد فناوري‌هاي گوناگون براي مساله آشكار سازي.

دوران معاصر جنگ با مواد شيميايي سمي، از جنگ جهاني اول و از زماني كه آلمان در 22 آوريل 1915 گاز كلر (يك عامل خفه كننده) را در مقابل فرانسوي‌ها در جبهه غربي دراپيرس بلژيك به كار گرفت، آغاز شد. سربازان بي‌حفاظ فرانسوي از اين حمله شيميايي متحمل حدوداً 15،000 مصدوم و 5،000 كشته شدند. در دوران جنگ تعداد زيادي «گاز جنگي» جديد به وسيله طرفين درگير به كار گرفته شد كه در نتيجه آن1،205،000 نفر مصدوم و 92،000 نفر كشته شدند. روسها متحمل بيشترين تلفات شدند حدوداً 420،000 مصدوم و 56،000 كشته. در سال 1918 ايالات متحده براثر حمله شيميايي متحمل 71،345 مصدوم و 1،462 كشته شد اولين «گازهاي جنگي» كه مورد استفاده قرار گرفتند مواد شيميايي آزمايشي بودند كه سيستم تنفسي را تحت تاثير قرار مي‌دادند. در سال 1917، ماسك گاز به قدري بهبود يافته بود كه به طور كامل حفاظت انفرادي در مقابل اين عوامل را انجام مي‌داد، و تنها قربانيان حملات شيميايي سربازاني بودند كه نمي‌توانستند به موقع از ماسك استفاده كنند يا كساني كه پس از حمله، ماسكهايشان را زودتر از موعود بر مي‌داشتند. براي مقابله با اين پيشرفت، آلمانها در سال 1917 استفاده از گاز خردل را آغاز كردند كه حفاظت در مقابل آن جز با استفاده از ماسك‌هاي پيشرفته ضد گاز انجام پذير نيست. خردل مايعي است كه علاوه بر تخريب سيستم تنفسي موجب تاول زايي پوست و سوزش چشم هم مي‌شود(2). اولين حمله خردلي در مقياس وسيع در نيوپورت فرانسه به وسيله آلمانها بين 21 و 26 ژوئيه سال 1917 صورت گرفت نه تنها استفاده از ماسك‌هاي گاز سربازان را در مقابل خردل حفاظت نكرد بلكه تاول‌هاي ايجاد شده بر روي پوست و هم چنين جذب سريع از طريق پوتين و لباس، موجب افزايش تلفات گرديد.

روند توسعه سيستم‌هاي آشكار سازي و هشدار عوامل شيميايي

روش‌هاي آشكار سازي قديمي عامل شيميايي مورد استفاده در جنگ جهاني اول اساساً شامل شناسايي عوامل از طريق ديدن و بو كردن بود. با اين وجود در سال 1918 اكثر ارتش‌هاي اروپايي رنگ‌ها،‌ گچ‌ها و پودرهاي آشكار ساز گاز تاول‌زا (شامل مواد رنگي كه در حضور مواد تاول زا مانند خردل تغيير رنگ مي‌دادند) را توسعه داده بودند. تنها «هشدار دهنده‌هاي گاز» زنگ‌ها، ناقوس‌ها، سوت‌هاي خطر و شيپورهاي كلاكسون (Klaxon horn) بودند كه به وسيله انسان به صدا در مي‌آمدند. در ژوئن 1918، سرويس جنگ‌هاي شيميايي2 (CWS) در ايچ وود آرسنال ام.دي تمام برنامه‌هاي خود را به تحقيق و توسعه و تهيه مواد شيميايي اختصاص داده بود. مدت كوتاهي پس از آن، يك دانشگاه آمريكايي رنگ آشكار ساز بهبود يافته‌اي متشكل از يك رنگ توسعه يافته انگليسي را آماده بهره‌برادري نمود. قطرات خردل بوسيله يك واكنش شيميايي با رنگ فوق كه سبب تغيير رنگ از سبز زيتوني به قرمز مي‌شد، آشكار مي‌شدند در سال 1963 آلمانها بدون آگاهي منابع اطلاعاتي امريكايي عامل عصبي تايون (GA) را كشف و آماده استفادهكرده بودند. آلمانها اولين تاسيسات تهيه تابون را در سال 1939 ساخته و تا سال 1945، بالغ بر 12 هزار تن تابون تهيه كردند تابون و ديگر عوامل عصبي هم خانواده آن(عوامل G)، نظير سارين (GB) و سومان (GD) كه توسط آلمانها توسعه يافتند داراي بسياري خصوصيات ايده‌آل براي استفاده به عنوان عوامل شيميايي بودند. اين مواد مايعاتي بسيار سمي، بي‌رنگ و بي بوهستند، گر چه ناخالصي‌هاي وارد شده در طي فرآيند ساخت، در آغاز به تابون بوي نامطبوعي مانند بوي ميوه تازه يا بوي شكلات مي‌دهد. استنشاق عامل عصبي به اندازهاي كه براي تشخيص بوي آنها كافي باشد موجب ناتوان شدن يا مرگ خواهد شد. تا قبل از 1940 CWS به اين مطلب پي برد كه اغلب روشهاي قابل اعتماد براي تشخيص عوامل شيميايي براساس حساسيت حواس انسان پايه گذاري شده است. با درك اين موضوع كه روش‌هاي فوق غير قابل اعتماد و خطرناك هستند، اين مركز بلافاصله برنامه تحقيقاتي را آغاز كرد كه منجر به توسعه و طبقه بندي، توليد وصادرات تعدادي از آشكار سازهاي عوامل شيميايي تا سال 1942 شد. از جمله اينآشكار سازها رنگ M5 (آشكار ساز مايعات تاول زا) كاغذ M5 (آشكار ساز مايعات تاول زا) ماژيك M7 (آشكار ساز مايعات تاول زا) و كيست M4 H5 (شناساگر خردل)مي‌باشند. البته اين آشكار سازها تنها براي تشخيص مايعات يا بخارات غليظ عوامل تاول زا مانند خردل تركيب شده از استيلن و آرسنيك تري كلريد، خردل‌هاي نيتروژن دار (NH) و بعضي تركيبات آرسينكي موثر واقع مي‌شوند. تا سال 1941ايالات متحده زمان زيادي را صرف تحقيقات ويژه و كاربردي براي دست آوردن روشي حساس (كمتر از 4 ميلي گرم در متر مكعب)، قابل اعتماد و ساده براي تشخيص بخارات عوامل شيميايي كرده بود. واكنش‌هاي شيميايي براساس تغيير رنگ، تغيير