فرمت فایل: ورد –Word و قابل ویرایش

تعداد صفحات: 70

هدف اصلي از بسته بندي كالا اين است كه در فاصله زماني انبارداري، حمل و نقل و توزيع، صفات و مشخصات مهم كالا حفظ شده و از صدمات و خطرات احتمالي جلوگيري شده اولين قدم در انتخاب نوع بسته بندي يك كالاي خاص و براي حصول به هدف يا هدفهاي معين در بازارها، ترسيم شماي دقيق يا تصوير روشني از الگوي توزيع آن كالا است.

بديهي است در توزيع كالا از اينالگو بايد پيروي شده بدين منظور يك روش يا مدل توزيع بايد تهيه و ترسيم گردد. مدل توزيع بيان كننده سيستمي است كه از آن طريق كالا با توجه به كميت و ضرورت حفظ كيفيت حمل مي شود.

بهترين اساس براي ترسيم چنين مدل توزيعي مطالعه مستقيم تمام مراحل عملياتي است.

حدود استفاده از چنين مدلهايي به مشخصات كالا و پيچيدگي بازار بستگي دارد. در تمام موارد، علاوه بر مشخصات كالا و پيچيدگي بازار، ويژگي تبعي توزيع نيز بايد مورد توجه قرار گيرد. نوع بسته بندي انتخاب شده بايد در تمام مراحل توزيع قابل قبول و داراي كاربرد باشد. البته تذكر داد كه توجه به قيمت بسته بندي يكي از اركان اساسي مي باشد.

بنابر اين هدف اصلي از بسته بندي عبارتست از:

1- بسته بندي بايد مناسب كالا باشد.

2- قيمت و جنبه اقتصادي آنرا در نظر بگيريد و اقتصادي ترين را انتخاب كنيم.

3- كاراترين حالت را داشته باشد (كه اين مورد فقط بستگي به ميزان آگاهي كامل مديران از مواد اوليه موجود در بسته بندي مقدور مي باشد)

بسته بندي ها جنبه احترام به طرف متقابل (مشتري) را دارد. بنابر اين خيلي بايد به آن اهميت بدهيم (متأسفانه در ايران اهميت چنداني به آن داده نمي شود و فقط جنبه حمل كالا را دارد)

بسته بندي ها تبليغي است ارزان براي كالايمان (بازارياب خاموش) بنابر اين در تهيه و اطلاعاتي كه بر روي آن درج مي كنيم و حتي در انتخاب رنگ آن بايد دقت شود.

طبقه بندي بسته بندي:

1- در سيستم بسته بندي بايد شناخت كامل به مواد اوليه بسته بندي داشته باشيم و همچنين از نظر خصوصيات كاربردي آنها بايد به خوبي اطلاع داشته باشيم.

2- خصوصيات كالايمان را بدانيم و بر پايه آن بسته بندي مناسب انتخاب كنيم. مثلاً بدانيم كالايمان چه وزني دارد، شكستني است، احتياج به حركت هوا دارد. حساسيت آن در مقابل لرزه و رطوبت چگونه است و ...

3- از نظر تكنولوژي دتمان باز باشد و بدانيم تكنولوژي مناسب بسته بندي (براي كالاي مورد نظر) چيست مثل (وكيوم – فرم – كارتن – نايلون و ...)

4- مراحل توزيع را خوب بشناسيم و الگويي از آن ترسيم كنيم. بعد وسايل حمل و نقل ، انبارهاي توزيع مشخص و بر پايه آن بسته بندي مناسب را انتخاب كنيم.

كالا يا بصورت عمده مصرف مي شود (ميوه جات) يا بصورت تكي (لوازم آرايش) در مورد هر كدام از موارد بالا فرم و شكل بسته بندي فرق مي كند. آيا بسته بندي فقط براي حفاظت كالاست و يا اشتياق خريد براي مصرف كننده ايجاد مي كند؟

اين سؤالي است كه در طراحي بسته بندي بايد مورد نظر قرار بگيرد تا بتوانيم بسته بندي مناسب اختيار كنيم.

بنا به مسائل بالا بسته بندي را به گروه هاي زير تقسيم كرده اند.

1- بسته بندي كه تا آخر با كالاست (بسته بندي براي مصرف كننده يا بسته بندي واحد)

2- بسته بندي جهت حفاظت و حمل و نقل

3- بسته بندي صنعتي (بصورت پالت و يك كاسه شدن مي باشد)

همچنين بسته بندي از نظر استراتژيكي به مواد زير تقسيم مي شود.

1- ارزش افزوده ايجاد ميكند (مي توان از مشتري بيش از مبلغ هزينه شده بايت بسته بندي پول گرفت)

2- به خريدار پرستيژ مي دهد و ايجاد اعتبار مي كند. (مثل خريد يكي از لوازم آرايش ماركدار)

3- قيمت تمام شده را پايين مي آورد (در قبال فروش بيشتر، ضايعات و مرحوجي كمتري بدست مي آيد)

4- گروه اجتماي مورد نظر را عوض مي كند.

در بسته بندي صادراتي هم بايد نكاتي را توجه كرد به دليل اينكه كالاي ما مسافت بيشتري را طي مي كند، آسفالت جابجايي بيشتري را دارد و همچنين رقابت جهاني وجود دارد. بنابراين بايد به نكات زير توجه كنيم:

1- مطابق با استاندارد و مقرارات كشور متعهد باشد.

2- جلب توجه خريدار احتمالي و ترغيب به خريد (وسوسه جهت امتحان كالايمان)

3- متناسب با نيازها و خواست هاي بازار مورد نظر باشد.

4- توان حفاظت از ويژگي كالا را داشته باشد. (طعم – رنگ – بو)

شكل ظاهري و طراحي بسته بندي:

طرح بسته بندي بايد به نحوي باشد كه شكل ظاهر و نماي عمومي ان جالب بوده و حداكثر فروش را تأمين نمايد با توجه به آثار ذهني و جذابيت طرح هاي بسته بندي در پيشبرد فروش توصيه مي شود كه با شرايط و نيازها و سليقه مصرف كنندگان بازار هدف آشنا باشيم و در طراحي از آن استفاده كنيم.

در انتخاب نوع بسته بندي لازم است بخاطر داشته باشيم كه بسته بندي يكي از حربه هاي بازاريابي است و نقش آن در موفقيت يا شكست در فروش يك كالا با ديگر حربه ها برابر است. مثلاً انتخاب صحيح منطقه هاي فروش به منظور دستيابي مؤثر به مصرف كنندگان بالقوه عامل بسيار مهمي است كه از نظر بازاريابي داراي اهميتي برابر با بسته بندي صحيح است. يك بسته بندي خوب بايد داراي طرح مناسب، مواد اوليه مقاوم و ساختي صحيح باشد. روش حمل و نقل يكي از مهمترين عوامل مؤثر در انتخاب و بكار گيري نوع بسته بندي است. بطور مثال در تجارت بين المللي سبزيها و ميوه ها هزينه هاي حمل و نقل بخش عمده اي از هزينه ها را تشكيل مي دهد و در نتيجه نوعي از بسته بندي بايد انتخاب شود كه اين هزينه ها را به حداقل رساند.

اين يك اصل اساسي است كه طراحي هر بسته بايد با مشخصات و ويژگي هاي خاص، روش حمل و نقل و توزيع آن متناسب باشد. همينطور لازم است بسته بندي كالا با روشهاي سرد كردن و يا انجماد آنها تناسب داشته باشد.

بعلاوه ، لازم است كل الگوي توزيع شامل شيوه هاي مختلف حمل (زميني يا هوايي يا دريايي) مورد توجه قرار گيرد.

آنچه مسلم است بسته بندي تاكنون در كشور ما مورد توجه در خود قرار گرفته و نكات اصولي كه قبلاً ذكر شد رعايت نشده است. توليد كنندگان با توجه به بازار بسته داخلي سعي نموده اند تا آنجا كه ممكن است هزينه هاي خود را كاهش دهند تا سهم بيشتري از بازار را به خود اختصاص داده اند. بي توجهي مصرف كننده به نوع بسته بندي به اين مسئله دامن زده است. اما با اشباع شدن بازارهاي داخل و نياز به صادرات كالاها براي بدست آوردن بازارهاي جديد و از طرفي بالا رفتن سطح توقع مشتري داخلي از نوع بسته بندي، توليد كنندگان را بر آن اشته است كه در سياستهاي خود بازنگري كنند. موقعيتهاي صادرات كه گاه بوجود مي آيند، به لحاظ ضعف در بسته بندي كالاها از دست مي روند و در گروه صنايع غذايي، محصولات مهم و شاخص ايران، چون خاويار، زعفران، پسته و خرما عليرغم كيفيت بالاي محصول توليدي، بدليل كيفيت پائين بسته بندي نتوانسته اند جايگاه خود را در بازار جهاني بيابند و حتي شاهد آن هستيم كه محصولات غذايي ايران با بسته بندي جديد توسط ساير كشورها در بازارها عرضه مي شوند.

از سويي گشوده شدن بازارهاي جديد در همسايگي ايران، همچون كشورهاي آسياي ميانه، افغانستان و عراق و بوجود آدن فرصت براي صادرات به اين بازارها، مطالعه و سرمايه گذاري در بخش بسته بندي را كاملاً ضروري كرده است. در بازار داخل الگوي مصرف در حال تغيير است. شكل عرضه محصولات غذايي متحول شده و مصرف كننده انتظار بالاتر از بسته بندي اين محصولات دارد. رعايت نكات بهداشتي، حذف مواد زيان آور، زيبايي و نگهداري بيشتر از ماده غذايي از موادي است كه اكنون بيش از پيش مورد توجه مصرف كننده قرار مي گيرد و توليد كننده اي موفق تر است كه هر چه بيشتر در جهت انتظار مشتري گام بردارد. در حال حاضر بيش از گذشته غذاهاي آماده توليد و عرضه مي شود و اين توليد در پاسخ به تقاضايي عرضه مي شود كه روز به روز در حال افزايش است. صنعتي شدن شهرهاي بزرگ و تمايل كمتر جامعه به تهيه غذا بشكل سنتي قديم باعث افزايش تقاضاي جامعه براي غذاهاي آماده مصرف شده است. عليرغم افزايش توليد، بسته بندي و شكل عرضه آن همگام با آن رشد نداشته است. هنوز هم بسياري از غذاها در ظروف قديمي سرو مي شوند كه فاقد قابليتهاي لازم از نظر بهداشتي و نگهداري غذا تا زمان مصرف هستند اين مطلب بخصوص در مورد غذاهاي سنتي ايراني صادق هستند. طراحان ظروف، بخصوص ظروف يكبار مصرف براي بسته بندي غذاهاي سنتي ايراني كه اغلب بصورت گرم مصرف مي شوند ظروف مناسب طراحي نكرده اند و اغلب همة ما اين غذاها را در ظروف نامناسب خريداري كرده ايم و از نزديك با مشكل حمل اين غذاها از محل خريد تا محل مصرف مواجه بوده ايم. همه ما هنگام صرف يك نوشيدني داغ در ليوانهاي يكبار مصرف فعلي با مشكلات اين ليوانها اعم از مقاوم نبودن و ضريب انتقال حرارت بالا و بهداشتي نبودن آنها روبرو شده ايم.

ظروف موجود در بازار اغلب با تكيه بر توليد ورق پلي استايرين معمولي و شكل دهي بر اساس روش ترموفرينگ و وكيوم فرمينگ توليد مي شوند. اينك در اغلب كشورهاي پيشرفته اين تكنولوژي بخصوص براي سرو غذاهاي گرم منسوخ شده و اين ماده تنها براي بسته بندي مواد غذايي سرد مورد استفاده قرار مي گيرد.

آنچه باعث اصرار توليد كنندگان و عرضه كنندگان محصولات غذايي بر استفاده از اين نوع ظروف مي شود، قيمت پائين آن نسبت به ساير رقباست. اما اين مقاومت در مقابل خواست مشتري قرار گرفته است كه خواهان كيفيت بالاتر در بسته بندي ماده غذايي است.

اكنون مديران آگاه مؤسسات توليدي مواد غذايي به اين نكته پي برده اند و با روي آوردن به بسته بندي هاي جديد كه بهداشتي و مقاوم ترند و داراي مقاومت بيشتر و زيباترند، سهم خود در بازار فروش را افزايش داده اند.

از جمله مواد جديد كه بخصوص براي سرو غذاهاي گرم مناسب است مي توان به فوم پلي استايرين اشاره كرد. بطور كلي پلي استايرين جزء پليمرهاي ارزان قيمت محسوب مي شود و در مقايسه با ساير مواد موجود استفاده از آن در بسته بندي باعث كاهش هزينه ها مي شود.

ورقهاي فوم پلي استايرين، همچون ورقهاي پلي استايرن معمولي قابليت آنرا دارند كه به روشهاي ترموفرينگ و كيوم فرينگ شكل دهي شوند. در مقايسه با ظروف قديمي ، اين مواد قابليت انعطاف بيشتري دارند. ضربه و فشار را بهتر تحمل مي كنند و بخصوص عايق حرارتي محسوب مي شوند، كه در سرو غذاهاي گرم بسيار حائز اهميت است.

از نظر شكل ظاهري بسيار زيباتر از ps معمولي هستند.

عايق بودن اين ظروف باعث مي شود كه ماده غذايي گرم تا مدت طولاني دماي خود را حفظ كند كه اين مطلب با الگوي مصرف حاكم بر جامعه سازگار است. بطوريكه غذاي خريداري شده از