فرمت فایل: ورد –Word و قابل ویرایش

تعداد صفحات: 12

فهرست

عنوان صفحه

مقدمه

سنگهای تهنشتی آواری

رس

خانواده سنگهای رسی

اقسام خاک رس

رس شکل پذیر

رس چرب

رس لاغر

رس نمکدار

رس چرب زا

لای

گل

سیمون یا سم

بادرفت

لاتریت

بوکسیت

آهکرس

خاک

سیاه خاک

سنگ رسی

شیت رسی

سنگ لوح

شیل یا اردوال رسی

بستر

منابع و مآخذ

مقدمه

سنگهای تهنشتی آواری:

سنگ های تهنشتی آواری یا تخریبی شامل سنگهای مختلفی است که دارای منشاء واحدی هستند این سنگ ها بر اثر عوامل مختلف مانند جریان آب، حرکت یخچال، و باد از محل اولیه خود حرکت کرده و هر اندازه که از مبدا خود به نقاط دورتر انتقال یافته باشند بیشتر خرد شده و گوشه ها و زوایایشان از میان رفته و مدور شده اند این قطعات خرد شده را بر حسب بزرگی و کوچی به اسامی زیر می نامند که شامل : ریگ – شن – ماسه – گل – رس می باشد.

رس:

قطر آن 0001/0 تا 005/0 میلی متر می باشد باید در نظر داشت که سنگ های آذرین بر اثر عوامل مختلف به ویژه آب بتدریچ تجزیه می شوند و در میان عناصر تشکیل دهنده آنها تنها کوارتز در مقابل عوامل خارجی بیشتر مقاومت می کند و تجزیه نمی شود ولی آن هم بر اثر عمل مکانیکی آنها به تدریج ساییده می شود و تشکیل قلوه سنگ دیگ – ماسه و غیره می دهد. فلدستاپها بتدریج بوسیله آب باران، که محتوی گاز کربنیک است تجزیه می شوند و تولید کربوناتهای محلول و سیلیکاتهای غیر محلول مطابق فرمول زیر می کنند:

سیلیکات غیر محلول، سیلیکات آلومین آبداری است که به وسیله آب حمل شده و در محلهایی که جریان آب قطع می شود و آب راکد می شود تهنشین شده و تولید خاک رس می کند بعضی از اقسام میکا کمابیش مقاومت کرده و تجزیه نمی شوند ولی بر اثر عمل مکانیکی آنها خرد می شوند سایر عناصر سنگ های آذرین سهل تر از فلوسپاتها تجزیه می شوند قسمتی از آنها در آب حل می شود و قسمتی نیز تولید سیلیکات آلومین غیر خالص را می کند و جزء رسها در می آید.

سنگهای تهنشی تخریبی به سه خانواده تقسیم می شوند: خانواده سنگ های رسی خانواده ماسه و ماسه سنگها، خانواده جو شسنگها و تهنشستهای آبرفتی.

خانواده سنگهای رسی:

خاک رس از سیلیکات آلومین آبداری که ممکن است به شکل یا به صورت ورقه های کوچک میکروسکوپی باشد تشکیل شده است و به وسیله چشم و حتی با ذره بین در آن هیچ گونه عنصری تشخیص داده نمی شود علاوه بر سیلیکات آلومین هیچ گونه عنصری تشخیص داده نمی شود علاوه بر سیلیکات آلومین محتوی مقداری سیلیس ژلاتین (sio2) و آلومین زژلاتین نیز هست.

در صورت خالص بودن خاک چینی را تشکیل می دهد که به صورت ورقه های میکروسکوپی و سفید رنگ است کائولن یا خاک چینی چنانکه قبلا شرح داده شد از تجزیه فلدسپات های سنگ آذرین به وجود می آید در رس غیر خالص ذرات بسیار ریز کوارتز و همچنین ذرات ریز فلدسپات و میکا و غیره دیده می شود در آن مداد رنگین مانند اکسید آهن (به رنگ سرخ) اکسید آهن آبدار (به رنگ قهوه ای مایل به زرد مواد کلوئیدی و ترکیبات آلی مانند زغال و غیره (به رنگ خاکستری – کبود یا سیاه) نیز گاهی وجود دارد بر اثر وجود این مواد در خاک رس، رنگ آن سرخ، قهوه ای مایل به زرد، خاکستری، کبود یا سیاه رنگ می شود.

در رسها گاهی ممکن است بلورهای درشتی از بیریت، گچ، کیست، فسفات کلسیم ، کربونات آهن و غیره دیده می شود.

رسی آب را بشدت جذب می کند حجمش افزایش می یابد تورم پیدا می کند پس از خشک شدن ترکهای زیادی در آن ایجاد می شود خاک رس می تواند تا 70 درصد حجم خود آب جذب کند از خاک رس آب عبور نمی کند و بنابراین قشر غیر قابل نفوذی را تشکیل می دهد خاک رس به وسیله آب به صورت خمیر شکل پذیر در می آید و این خاصیت بیشتر بر اثر حالت تولوئیدی رسی است خاک رس را اگر به زبان بزنیم به زبان می چسبد. هنگامی که رطوبت به آن برسد بوی مخصوصی می دهد در دمای زیاد حدود 120 درجه کائولن آب خود را زا دست داده و به جسم نسوز سختی بدل می شود که در مقابل دماهای زیاد مقاومت می کند و مقاومتش در مقابل دما مساوی ////////////////// سفید می شود چون بسیاری از معرفهای شیمیایی در آن بی اثرند از آن لوله و ظروف نسوز می سازند رس برای ساختن ظروف سفالین و آجر نیز مورد استفاده قرار می گیرد بر اثر دما اکسید آهن آبدار بدل به اکسید آهن ////////////// می شود و مواد آلی آن نیز می سوزد و در نتیجه رنگ آجر یا ظروف سفالینی که محتوی اکسید آهن آبدار هستند سرخه رنگ می شود زمین های رسی بسیار متراکم هستند و کارهای کشاورزی در آنها با زحمت انجام می گیرد و به این جهت آنها را از نظر کشاورزی زمین های سنگین می گویند.

اقسام خاک رس:

رس شکل پذیر:

که شرح آن در بالا داده شده به طور ساده خاک رس یا خاک سفال یا خاک کوزه گری نیز نامیده می شود.

رس چرب: خاک رسی است که هنگام لمس، چرب به نظر می رسد و لزج و چسبنده است.

رس لاغر: خاک رسی است زبر زیرا محتوی کانیهایی است که به صورت گرد نیستند.

رس نمکدار: خاک رسی است محتوی نمک طعام که مختصری نیز گچ دارد و اگر مقدار گچ آن زیادتر باشد آن را رس گچدار می گویند.

رس چرب زا: خاک رسی است به رنگ سبز – زرد – قهوه ای یا سفید که به آسانی مواد چربی را جذب می کند و برای گرفتن چربی از لباس و غیره به کار می رود.

لای : رسی است که در اطراف رودخانه ها گذاشته می شود.

گل: رسی است که در دریا تهنشین می شود و گاهی به آن لای نیز می گویند. در بعضی از آنها مواد آلی نسبتا زیاد است در صورت داشتن مواد آلی رنگ آنها کبود است رنگ رس ها در ژرفای کم سفید، ولی در ژرفای زیاد سرخ است.

سیمون یا سم: رسی است که بر اثر داشتن لیمونیت، رنگش زرد یا قهوه ای مایل به زرد است این رس محتوی بیش و کم دانه های ریز کوارتز و کمی کربونات کلسیم و