فرمت فایل: ورد –Word و قابل ویرایش

تعداد صفحات: 43

آزمایش اندازه گیری هموگلوبین گلبولهای قرمز خون بصورت گرم در صد میلی لیتر خونصورت می گیرد که مقدار طبیعی هموگلوبین از 11 تا 15 در زنان و از 13 تا 17گرم در هر صد میلی لیتر خون در مردان است. ضمناً تعداد گلبولهای قرمز درهر میلی لیتر مکعب خون در زنان بین 2 تا 4 میلیون و در مردان بین 4 تا 8 میلیون گلبول قرمز است.

شایعترین نوع کم خونی ـ دراثر کمبود آهن است که در این نوع گلبولهای قرمز کوچکتر ازاندازه طبیعی (میکروسیتیک) و در نوع دیگر در اثر کمبود ویتامین ب 12 و یااسید فولیک بزرگتر(مگالوبلاستیک ) هستند . بعضی کم خونی ها مثل تالاسمی ژنتیکی یا مادر زادی هستند.علائم کم خونی ها عبارتند از : خستگی عمومی ـتنگی نفس بخصوص در هنگام راه رفتن وفعالیت بدنی ، طپش قلب ،سرگیجه و جلویچشم تار شدن و سردرد که بستگی به شدت کمخونی دارد. عوارض طولانی کم خونی بخصوص در اثر کمبود آهن عبارتند از:

زخم زبان و احساس ناراحتی در دهان، زخم گوشه های لب ها ، تغییر در ناخن ها وشکننده بودن آنها ، اختلال واحساس درد در هنگام قورت دادن موادغذائی، رنگپریدگی یا زردی پوست بدن و کم شدن وزن بدن بطور کلی. در بعضی کم خونی هاعوارض عصبی مثل بی حسی در اندامها و افسردگی و اختلال حواس بوجود می آید.در کم خونی های مربوط به مغز استخوان (کارخانه سازنده گلبولهای قرمز دربدن) تب و گلودرد و خون مردگی خود به خود و حتی خونریزی امکاندارد بوجودآید چون سایر عوامل موجود در خون مثل کلبولهای سفید و پلاکها هم ساخته نمیشوند.

عوامل تولید کننده هرنوعکم خونی مختلف هستند. برای مثال کم خونی آهن ممکن است دراثر کمبود آهن در موادغذایی فرد تولید شود. رژیم غذای متنوع معمولی بهاندازه کافی آهن دارد ولی امکان دارد که اختلال در جذب آهن باشد. در زنانچنانچه در قاعد گی زنانه مقدار زیادی خوناز دست دهند و یا در مردان و زنانمقداری خون بوسیله معده و دستگاه گوارش از دستبدهند که کارخانه سازنده خوندر بدن نتواند آنرا جبران کند باعث مصرف زودرس آهنشده و کم خونی حاصل میشود.

آهن زیادی در کبد ذخیره میشود ولی در بیماریهای مزمن کبدی ـ قلبی ـ کلیوی وریوی و بیماریهای روماتیسمی مغزاستخوان بدلایل گوناگون نمی تواند درست کارکند . در بیماریهای تالاسمی غشاء یاپرده اطراف گلبولهای قرمز خون بصورتمادرزادی عیب دارد در نتیجه این گلبولهای قرمزخیلی زودتر از 120 روزمعمولی عمر دارند در نتیجه با وجود بودن آهن به اندازه کافیدر بدن کارخانهسازنده خون نمی تواند این کمبود را جبران کند و آنهایی را که درستمی کندباز پرده و دیواره اطراف آنها هنوز معیوب است و به همان سرنوشت از همپاشیدگی زودرس ویا خراب شدن بوسیله بازرس های گلبولهای خونی در طحال و کبدگرفتارمی شوند. در نوع دیگر کم خونی مادر زادی (کم خونی دائمی) پروتئین هادر گلبولهای قرمز معیوبند که این نوع کم خونی در آفریقا زیادتر است که گرچه این افرادبه بیماری مالاریا مقاوم هستند ولی در بیماریها و کمبوداکسیژن پروتئین معیوب داخل گلبولهای قرمز خون آنها تغیر شکل داده و به کلداس شده و با عث عوارض شدید می شود.تالاسمی در ایران و کشورهای همجوار ونوع کم یاب تری نیز وجود دارد که در غرب بیشتر دیده می شود.

داروهای پزشکی و حتی داروهای گیاهی نیز امکان دارد باعث کم خونی شدید شوند که لیست آنها در این خلاصه نمی گنجد ولی اصولاً داروها و مواد شیمیائی روی کارخانه سازنده خون (مغزاستخوان)اثر می کنند و می توانند آنرا کاملا ًاز کاربیندازد و جان فرد راشدیداً تهدید کنند بعضی داروها و مواد شیمیایی دیگرروی گلبولهای قرمز بطورمستقیم اثر می کنند .

دردوران رشد سریع درنوجوانان و زمان بارداری احتیاج بیشتری به آهن و مواد دیگر اولیه برای ساختن گلبولهای قرمز خون وجود دارد به همین دلیل به اغلب زنان حامله بخصوص در سه ماه آخرحاملگی قرصهای ویتامینی آهن دار تقویتی میدهند که هم برای خود و جنینش بتواند به اندازه کافی اکسیژن برساند و هم اودر وضعیتی باشد که اگر درزمان وضعحمل مقداری خونریزی کرد جان خود را تهدید نکند. همانطوریکه قبلاً یادآوری شد بهتراست که به زنانی که نقشه حامله شدنرا دارند از حدود سه ماه قبل از بارداری تا سه ماه گی حاملگی اسید فولیک داد.

تشخیص کم خونی بوسیله یک آزمایش ساده خون صورت می گیرد که نمودار کمی مقدارهموگلوبین و کمی تعداد گلبولهای قرمز در مقدار معین خون است که با توجه به ارقامی که در بالا ذکر شد مقایسه میشوند. سپس با توجه به سابقه بیماری که آیا قاعدگی سنگین دارد ویا به هر دلیل خوناز دست می دهد و چه نوع بیماری ویا دارویی و یا کمبود مواد غذایی و نا به هنجاربودن رژیم غذایی باعث آن شده است ویا اینکه با وجود کافی بودن آهن و سایر مواردرژیم غذایی امکاندارد که جذب و یا مصرف این مواد در بدن اشکال داشته باشد و یا اینکه دستگاه سازنده گلبولهای قرمزی که بخوبی درست می شوند زود در بدن ازبین می روند ویا بوسیله نشت کردن و خونریزی در مدفوع و یا ادرار خون بطورمزمن از بدن بیرون می رود ـ هرکدام از این عوامل تولید کننده باید بوسیله آزمایشات مختلف توسط پزشک بررسی شود و پیدا کردن علت کم خونی بسیار مهم است. چون بجای اینکه فقط به بیمار آهن داده شود که بدن بیشتر گلبول قرمز درست کند وروی کم خونی ماسک بگذارد و خدایی ناکرده بعد از مدتی حتی دادن آهن نتواند مفید باشد و در آن مرحله بفهمند که مثلاً سرطان معده ویا روده بزرگ باعثآن بوده است که برای درمانآن دیر شده باشد. البته مواقعی وجود دارد که باتوجه به تاریخچه پزشکی وآزمایشات مختلف و حتی آزمایشاتی مثل آندوسکوپی معده و روده بزرگ ونمونه برداری از مغز استخوان علت کم خونی مشخص نیست که پزشک می تواند با درمان علائم آن( نه درمان علت آن ) اقدام کند ولی حتی دراین وضعیت هم پزشک وهم بیمار باید بطورممتد دنبال پیدا کردن علت آن باشندو با تکرار بعضی آزمایشات و نظر خواهی ازمتخصّین دیگر دنبال کار را بگیرند مثلاً امکان بیماریهای انگلی و کرمها و حتی استفاده از داروهای غیر قانونی و الکل رامطرح کنند.