فرمت فایل: ورد –Word و قابل ویرایش

تعداد صفحات: 21

مسجد جامع زنجان 1

معماري مسجد جامع زنجان8

نماهايي از مسجد 10

مرمت12

منابع 17

مسجد جامع زنجان

نمایی از مسجد جامع زنجان

مسجد و مدرسه جامع زنجان معروف به مسجد سید در قرن سیزدهم هجری قمری (سال ۱۲۴۲) در دوره قاجاریه توسط یکی از پسران فتحعلی شاه قاجار به نام عبدالله میرزا دارا ساخته شد. این مسجد که در قلب بافت قدیمی شهر و در مکان مناسبی از نظر دسترسی قرار گرفته است، از سمت باختر با بازار قیصریه، از سمت خاور با کوچه مسجد سید و از سوی شمال با خیابان امام خمینی و سبزه میدان درارتباط است. این مسجد در دوره زندگانی بانی آن به نام های مسجد دارا، مسجد سید، مسجد سلطانی و مسجد جمعه نیز خوانده می‌شده است. این مجموعه تاریخی که در شمار بزرگ ترین و زیباترین مساجد و مدارس دینی زنجان است، یکی از بناهای ارزشمند ساخته شده بر اساس طرح مساجد چهار ایوانی می‌باشد. ایوان های چهارگانه‌ای که در چهار ضلع مسجد به شکل قرینه قرار گرفته اند، بیش تر از هر چیزی در صحن مسجد، خودنمایی می‌کند. صحن این مسجد مانند سایر مساجد چهار ایوانی، به شکل مربع مستطیل است و ۴۸ متر طول و ۳۶ متر عرض دارد.

در گذشته وسط صحن مسجد یک واحد حوضی بوده که گرداگرد آن را به استثنای جلوی حجرات و شبستان‌ها، باغچه‌های پرگل و گیاه پوشانده بود که بعدها به دلایل نامعقولی از بین رفته است. در ایوان های خاوری و باختری ۱۶ حجره به طور قرینه و در جبهه شمالی نیز ۶ واحد حجره جهت طلاب علوم دینی قرار ساخته شده است. در سطوح ایوان های شمالی و جنوبی تزییناتی مانند خط بنایی، کاشی معقلی و نگاره‌های گیاهی با تکنیک کاشی هفت رنگ، به سبک هنری دوره قاجار و بیش تر با استفاده از رنگ های سیاه و زرد به چشم می‌خورد. شبستان گنبد دار فضایی به عرض ۷٫۹۰ متر و طول۸٫۵۰ متراست که بدون واسطه در پشت ایوان جنوبی قرار گرفته و از جهت باختری و خاوری با شبستان ‌های طرفین و از طرف شمالی با ایوان جنوبی در ارتباط است. بر فراز این شبستان، گنبد عظیمی بر جرزهای سنگین به ضخامت ۲۰٫۳۰ متر استوار گردیده است. گنبد این مسجد که از نوع دو جداره بوده و با کاشی ‌های فیروزه ‌ای پوشانده شده، از گنبدهایی است که بدون گوشواره و ترنبه بر روی جرزهای چهارگانه ضخیم نشسته است. سوره مبارکه الدهر با خط ثلث بر روی این گنبد نقش بسته و بر زیبایی آن افزوده است. در نوک بنای گنبد، علامتی از برنز به شکل گوی وجود دارد.

بزرگترين و زيباترين مسجد شهر زنجان در بافت بازار قديم (بازار بالا) در راسته قيصريه قرار گرفته است، اين مسجد اولين و بزرگترين مسجد و مدرسه شهر بوده، همچنين تنها مسجدي است كه در ميان مساجد شهر زنجان به سبك چهار ايواني ساخته شده و كليه قوانين و قرار دادهاي مفروض در معماري مساجد سنتي در ايران با تاثير پذيري از سليقه ها و امانات محلي در خود جاي داده.

اين بناي مذهبي توسط عبدالله ميرزا ملقب به دارا پسر يازدهم فتحعلي شاه قاجار ساخته شده كه به سال 1324 هجري قمري در سن 13 سالگي به حكومت زنجان