فرمت فایل: ورد –Word و قابل ویرایش

تعداد صفحات: 21

بعد از انتخاب محل مناسب براي گلخانه نوبت به انتخاب نوع گلخانه و احداث ساختمان گلخانه مي رسد انتخاب نهايي براي گلخانه به عواملي مانند هدف از احداث گلخانه ، نوع محصول ( سبزي جات صيفي جات و گل ها ) و فضاي مورد نياز براي رشد ،مساحت زمين موجود ، ميزان سرمايه شخص و ... وابسته است .مواردي كه بايد در احداث ساختمان گلخانه مورد توجه قرار گيرند عبارتند از :

1- فونداسيون (كف سازي و پي ريزي )2- جنس مواد سازه اي

3- شكل و ارتفاع اسكلت 4- جنس مواد پوششي

براين اساس گلخانه ها را مي توان به صورت زير رده بندي كرد:

1- جنس مواد سازه اي : چوب ،آهن ، فولاد ، آلومينيوم و يا تركيب آنها.

2- خصوصيات سازه : وسعت ، پهنا ، ارتفاع ، تك دهانه يا چند دهانه بودن ، شكل و شيب سقف .

3- جنس مواد پوشش دهنده : شيشه ، پلاستيك ، پلاستيك سخت و يا تركيبي از آنها .

گلخانه ها به صورت ثابت ( دائمي ) يا به صورت موقت (تونل هاي مرتفع يا High Tunel ساخته مي شوند.

1-گلخانه هاي ثابت ( دائمي ) : اين گلخانه ها معمولاً از جنس شيشه ساخته مي شوند و تأسيسات دائمي مانند سيستم حرارت مركزي ، آبياري قطره اي ، دريچه هاي تهويه و يا هواكش هاي متصل به ترموستات در آنها تعبيه مي شوند. در اين گلخانه ها معمولاً شرايط محيطي به صورت اتو ماتيك ( خودكار ) تأمين مي شود. در اين گلخانه ها براي بستر كشت از آب ، هوا ، پيت اسفنجي ، پشم سنگ ، شن و ماسه ، خاك اره و ...

استفاده مي كنند زيرا استفاده ا زخاك معمولي در كشت مداوم يك يا چند محصول گلخانه اي ، به خاطر وجود آفات و بيماريهاي خاك زاد ، باعث بالا رفتن آلودگي در خاك گلخانه مي شود . همچنين تنظيم عناصر غذايي و شرايط محيطي در محيط خاكي به خاطر تغييرات شديد خصوصيات خاك مشكل مي باشد.

2- گلخانه هاي موقت ( تونل هاي مرتفع ): اين گلخانه ها معمولاً از اسكلت سبك و ساده از جنس آهن گالوانيزه و يا آلومينيوم (و ندرتاً چوب ) با پوشش پلاستيكي ساخته مي شوند . كه البته باز هم در اين گلخانه ها قابليت نصب و راه اندازي سيستم هاي حرارتي و رطوبتي وجود دارد . البته در گلخانه هاي موقت معمولاً از سيستم حرارت مركزي دائمي و ساير تأسيسات دائمي استفاده نمي شود زيرا در مناطق و فصول گرم تأسيسات مذكور بيهوده مستهلك شده و مزاحم كشت تابستانه در زمين گلخانه مي شود.بنابراين اسكلت اين گلخانه ها طوري ساخته مي شود كه در صورت نياز بتوان در فصل گرم پوشش و تجهيزات را جمع كرده و در فصل سرد مجدداً مستقر نمود.

گلخانه ها به طور مصنوعي گرم مي شوند و ارتفاع و اندازه كافي براي كاركردن افراد در داخل آنها وجود دارد از اينرو اين ساختمان ها با ديگر ساختمانه هاي شبه گلخانه اي مانند شاسي هاي سرد و گرم متفاوت هستند . نمونه آن كشت زير پلاستيك در مناطق گرمسير مثل جيرفت و خوزستان است. البته در مناطق سردسير استفاده از تونل هاي سرد در فصل زمستان جهت كشت صيفي جات غير ممكن است . از شاسي هاي سرد و گرم به منظور ايجاد فضاي مناسب براي ازدياد جنسي و غير جنسي محصولات زينتي يا كشت سبزيجات و يا مقاوم سازي گياهان و همچنين فراهم نمودن شرايط رشد تكميلي برخي محصولات استفاده مي شود . اسكللت جانبي اين ساختمان ها از جنس بلوك هاي سيمان ، آجر ، چوب و مواد مشابه بوده و با پوششي از شيشه يا پلاستيك پوشانده مي شوند . تفاوت ميان شاسي سرد و گرم در اين است كه شاسي سرد تنها از نور خورشيد گرماي خود را تأمين مي كند. ولي شاسي گرم علاوه بر گرماي خورشيد مي تواند گرماي خود را از لايه كود دامي در حال پوسيدن ، لوله هاي آب گرم و يا المنت هاي توليد كننده حرارت دريافت نمايد.

فونداسيون و كف سازي گلخانه

فونداسيون ، زير ساختي است كه اسكلت گلخانه روي آن بنا مي شود . فونداسيون و پي گلخانه بايد قابليت تحمل بارها و فشارهاي وارد بر اسكلت گلخانه ( وزن اسكلت و مواد پوششي ، وزن بوته و محصول ، وزن برف و باران و كش و قوس هاي حاصل از نيروي باد مخصوصاً در مناطق باد خيز ) را داشته باشد و آنها را به زمين انتقال دهد . طرح و جنس فونداسيون گلخانه نيز بر همين اساس انتخاب مي شود. برخي از گلخانه ها خصوصاً گلخانه هاي بزرگ ، دائمي و شيشه اي به يك فونداسيون قوي و بتن ريزي شده (همانند ساختمان هاي مسكوني ) نياز دارند . ولي در گلخانه هاي كوچكتر ، از الوارها و تخته هاي چوبي بدين منظور استفاده مي شود . فونداسيون چوبي ارزان تر است ولي با توجه به رطوبت زياد گلخانه امكان پوسيدن چوب ها وجود دارد . در كناره هاي خارجي فونداسيون گلخانه ، صفحات استايروفوم ( پلي استيرين)

با ضخامت 8-5/2 سانتيمتر و به عمق 60- 30 سانتيمتر قرار مي گيرد . اين ضخامت مانع از انتقال سرما از طريق خاك به داخل گلخانه شده و در نتيجه باعث كاهش مصرف سوخت در زمستان مي شوند.

كف ريزي دائمي آميختگي خاك و شاخ و برگها منجر به لغزندگي مي شود. در ضمن دست گلخانه دار را براي انتخاب محصولات ديگر جهت كشت در دوره هاي بعدي مي بندد. گلخانه هاي با كف بتوني معمولاً براي پرورش گل ها و گياهان زينتي مورد استفاده قرار مي گيرند و گل ها در داخل گلدان و يا روي سكو ها يا بسترهاي كشت كه بالاتر از سطح زمين قرار دارند ، كشت مي شوند. براي زهكشي بهتر هم مي توان يك لايه شن يا سنگريزه و يا مواد متخلخل ديگر زير سكوهاي كشت و روي بستر بتوني ريخت .در گلخانه هاي توليد صيفي بايد از بستر خاكي استفاده نمود . اين خاك بايد از نظر زهكشي و مواد غذايي مناسب باشد . در صورتي كه خاك شرايط لازم را نداشته باشد يا خاك را تا عمق حدود 30 سانتيمتر با خاك مناسب تعويض مي كنند و يا اقدام به اصلاح خاك مي نمايند. در مناطقي با زمين هاي داراي بافت سخت و سنگين ( رسي ) و با لايه تحت الارض غير قابل نفوذ ، با قرار دادن لوله هاي سفالي منفذدار زير سطح خاك مي توان زهكشي خاك را اصلاح كرد . براي تغذيه خاك هم مي توان از كودهاي دامي و شيميايي استفاده نمود . ساخت چند راهروي سيماني ، شني ، آجري يا سنگي به عرض 90-60 سانتيمتر براي دسترسي آسان به گياهان به منظور راحتي عمليات داشت و برداشت توصيه مي شود.

در گلخانه هاي چوبي معمولاً براي محكم كردن ستون ها از پايه هاي مورب مثلثي شكل استفاده كه ضلع پاييني اين مثلث در زمين محكم شده و سپس بعد از قرار دادن سنگ در اطراف پايه ها و محكم كردن آنها ، روي سنگ ها را با بتون پر مي كنند تا ستون ها محكم سر جاي خود قرار گيرند. به مرور زمان ، زهكشي ضعيف و جمع شدن آب در اطراف پايه هاي چوبي باعث پوسيدگي چوب مي شود . توصيه مي شود كه قسمت پايين چوب هاي نگه دارنده در بستري از سنگريزه به عمق 20-10 سانتيمتر قرار گيرد تا آب به راحتي زهكشي شده و پايه ها نپوسد. البته با آغشته كردن پايه هاي چوبي به مواد شيميايي مانند كلريد روي و سولفات يا نفتانات مس آنها را در برابر پوسيدگي محافظت نمود.