فرمت فایل: ورد –Word و قابل ویرایش

تعداد صفحات: 112

همزمان با بحث معماری سرويس گيرنده و سرويس دهنده دو واژه fat-client و thin-client قدم در ادبيات نرم افزار گذاشتند . در معماری فوق ، هدف استفاده از توان پردازشی سرويس گيرنده و سرويس دهنده برای اجرای يك برنامه است . استفاده از توان پردازشی هر يك از عناصر اصلی درگير در معماری فوق و تعريف سهمی خاص برای هر يك ( سرويس گيرنده و سرويس دهنده ) ، از اهداف اوليه و در عين حال بسيار مهم معماری فوق است .

پياده كنندگان برنامه های كامپيوتری خصوصا" برنامه های وب ، همواره با اين سوال مواجه بوده و هستند كه در تقسيم سهم پردازش ، چه ميزان سهم را می بايست به سرويس گيرنده داد ؟ چه پردازش هائی را می توان در سمت سرويس گيرنده انجام داد ؟ در پاسخ به اين سوال رويكردهای مختلفی مطرح شده است . fat client و thin client دو نمونه متداول در اين زمينه می باشند .

در fat client ، هدف بكارگيری پتانسيل های مرورگر برای انجام اكثر پردازش ها در يك برنامه وب است . رويكرد فوق در اواسط دهه 90 ميلادی در كانون توجه طراحان و پياده كنندگان وب قرار گرفت . علت اين امر به تلاش شركت های بزرگ نرم افزاری در جهت توليد و ارائه فناورهائی بود كه توانمندی مرورگر در انجام پردازش را افزايش می داد . ظهور فناورهائی نظير جاوا اسكريپت ، ايجاد يك اينترفيس برنامه نويسی در مرورگر ،‌ايجاد يك مدل شی گراء ( ولو ناقص ) برای يك سند HTML با هدف امكان دستيابی به هر يك از عناصر موجود در آن ، عرضه DHTML و CSS جملگی نشاندهنده تلاش هائی است كه در آن زمان با هدف افزايش توان پردازش در سمت سرويس گيرنده مطرح شد .

پس از گذشت مدت زمان كوتاهی ( از ابتدای سال 1996 ) ، تمايل به سمت برنامه های وب با ويژگی thin client مطرح گرديد . در مدل فوق ، هدف كاهش سهم پردازش در سمت سرويس گيرنده و افزايش پردازش های سمت سرويس دهنده بود . ظهور فناورهای متعددی نظير ASP و PHP تنها نمونه ای اندك از تلاش های انجام يافته در آن دوران برای افزايش توان پردازش در سمت سرويس دهنده است .

با اين كه در ساليان گذشته همچنان از پتانسيل های سمت سرويس گيرنده برای انجام پردازش در برنامه های وب استفاده می گرديد ، ولی رفتار اكثر برنامه های وب مبتنی بر اين واقعيت بود كه : " داده را وارد نمائيد ، صفحه را برای سرويس دهنده ارسال نمائيد و منتظر دريافت پاسخ باشيد " .

هم اينك ما شاهد يك تحول بزرگ ديگر در عرصه برنامه نويسی هستيم . تحولی كه مهمترين دستاورد آن ، تولد نسل جديدی از برنامه های وب است كه در آنها كاربر با برنامه دارای تعامل بمراتب بيشتری نسبت به نسل گذشته برنامه های وب است . اين تحول عظيم نرم افزاری به كمك مجموعه ای از فن آوری ها كه در مجموع به آنها Ajax گفته می شود ، محقق می گردد .

آيا Ajax قصد دارد با تغيير در الگوی رفتاری برنامه های وب فاصله آنها را با برنامه های desktop كاهش دهد ؟ آيا زمان آن رسيده است كه برای پردازش های سمت سرويس گيرنده از يك پلت فرم جامع ، همانند پلت فرم های ارائه شده سمت سرويس دهنده ، استفاده گردد ؟ آيا تاكنون از اين فناوری به منظور ايجاد برنامه های وب استفاده شده است ؟ با استفاده از چه مكانيزم هائی می توان مبادله اطلاعات بين سرويس گيرنده و سرويس دهنده را كاهش و از پهنای باند موجود استفاده بهينه كرد ؟

اجازه دهيد به اين سوال و سوالات بسيار ديگر در رابطه با Ajax ، فناورهای مرتبط با آن و از همه مهمتر كاربرد آن در بخش های بعدی پاسخ دهيم .

Ajax : تحولی بزرگ در عرصه وب ( بخش دوم )

در بخش اول ضمن بررسی تاثير متقابل وب بر نرم افزار ، مروری داشتيم به وب ايستا و وب پويا و اين كه برای انجام پردازش های مورد نياز در برنامه های وب می توان از امكانات و فناوری های متعددی در سمت سرويس گيرنده و سرويس دهنده استفاده كرد . هدف از بيان مطالب فوق ، پاسخ به اين سوال بود كه چرا به وجود يك فناوری ديگر نظير Ajax نياز است ( گرچه Ajax يك فناوری نيست و مجموعه ای از فناوری ها را شامل می شود ) .

با اين كه ايده فناورهائی نظير Ajax در گذشته نيز وجود داشته است و پياده كنندگان برنامه های وب در زمان خود با بكارگيری برخی فناوری ها و ترفندها توانسته بودند مشكل خود را تا حدود زيادی برطرف نمايند ولی گذشت زمان و گسترش باور نكردنی اينترنت ، باعث شد تا استفاده از بستر فوق برای ارائه سرويس های online در دستور كار اكثر سازمان ها و شركت ها در اقصی نقاط جهان قرار بگيريد . همين موضوع باعث شد كه دگر باره جامعه بزرگ طراحان و پياده كنندگان برنامه های وب اين نياز را احساس كنند كه به يك راه حل جامع و سيستماتيك برای برخورد با مسائل خود ( خصوصا" تعامل با كاربر ) در دنيای نوين برنامه نويسی وب نياز دارند . دنيائی كه در آن دقت و سرعت در ارائه خدمات online با بكارگيری كمترين منابع و توليد بيشترين بهره وری ، رمز ماندگاری يك سازمان در مدار رقابت و پيشرفت است . همين امر باعث شد كه شركت های بزرگ توليد كننده نرم افزار و خدمات online نيز دست به كار شوند و چيزی را خلق كنند كه ما امروزه از آن با نام Ajax ياد می كنيم .

در اين بخش به بررسی موارد زير خواهيم پرداخت :

تولد Ajax و ريشه يابی علت انتخاب اين نام

Ajax و فناوری های مرتبط با آن

اصول حاكم بر فناوری Ajax .

• نحوه كاركرد Ajax در برنامه های وب

تولد Ajax

در فوريه سال 2005 ، Jesse James Garrett از Adaptive Path مقاله ای را با عنوان " يك رويكرد جديد به برنامه های وب " بر روی وب سايت خود منشتر كرد . وی در اين مقاله ضمن اشاره به اين موضوع كه فاصله بين برنامه های وب و desktop در حال از بين رفتن است ، به بررسی دو نمونه از برنامه های وب جديد با نام Google Suggest و Google Maps پرداخته بود . Garrett پس از تشريح نحوه عملكرد برنامه های فوق ، برای اولين مرتبه از واژه Ajax در مقاله خود استفاده كرد .

وی در مقاله خود دنيائی را پيش بينی كرده بود كه در آن برنامه های وب از لحاظ قابليت دستيابی ، پاسخ گوئی و سادگی قابل مقايسه با برنامه های desktop خواهند شد .

Ajax چيست ؟

Ajax برگرفته شده از Asynchronous JavaScript XML است و مشتمل بر مجموعه ای از فناوری ها است ، نه صرفا" يك فناوری .

Ajax ، اساس و پايه چيزی است كه امروزه از آن با نام وب 2 نام برده می شود ( نسل جديد وب ) . ايده اصلی ، ايجاد برنامه های وبی است كه دارای شكل ظاهری و توانمندی هائی مشابه با برنامه های desktop باشند .

• Ajax چي‍زی بيشتر از يك نگرش جديد به برنامه های وب نيست . نگرشی كه در آن صرفا" يك حجم اندك از اطلاعات بين سرويس گيرنده و سرويس دهنده با هدف افزايش تعامل كاربر با برنامه ، مبادله می گردد .

Ajax ، مشتمل بر مجموعه ای از فن آوری ها است كه هر يك دارای جايگاه مختص به خود می باشند :

- فن آوری های استاندارد presentation نظير XHTML و CSS

• - بهنگام سازی پويای يك صفحه مستقر شده در حافظه با استفاده از DOM ( برگرفته شده از Document Object Model )

- مبادله و پردازش داده با استفاده از XML (فرمت مبادله داده ) و XSLT ‌( تبديل XML به XHTML )

- بازيابی داده غيرهمزمان با استفاده از XMLHttpRequest ( كارگزار اوليه مبادله اطلاعات )

و جاوا اسكريپت كه همه چيز را به يكديگر مرتبط می نمايد و از آن برای برنامه نويسی Ajax engine استفاده می گردد .

در دنيای واقعی ، از تمامی فناوری های فوق در Ajax استفاده می گردد ولی به وجود HTML/XHTML ، DOM و Javascript بيش از همه نياز است چون :

• از XHTML برای نمايش اطلاعات استفاده می گردد .
• از DOM برای تغيير بخش هائی از يك صفحه XHTML بدون نياز به load مجدد صفحه استفاده می گردد.
• از جاوا اسكريپت ، برای مقداردهی اوليه ارتباط بين سرويس گيرنده و سرويس دهنده و بهنگام سازی صفحات وب به كمك DOM استفاده می گردد .

يك عنصر اساسی و مهم ديگر كه در مقاله Garrett به آن اشاره نشده است ، ضرورت انجام پردازش های سمت سرويس دهنده است . تمامی فناوری های اشاره شده ( در پاراگراف قبل ) ، در ارتباط مستقيم با Ajax engine سمت سرويس گيرنده می باشند . بدون وجود يك سرويس دهنده مطمئن و پاسخگو به منظور ارسال محتويات برای Ajax engine ، در عمل Ajax فاقد كارآئی لازم خواهد بود