فرمت فایل: ورد –Word و قابل ویرایش

تعداد صفحات: 26

يكي از مسائل مهمي كه بهره‌بردار را در نگهداري و بهره‌برداري مطلوب از تجهيزات نصب شده ياري مي‌دهد ريشه‌يابي حوادث و اتفاقاتي است كه منجر به از بين رفتن تجهيزات يا خروج آنها از مدار مي‌گردد. در اين مقاله چند حادثه كه باعث انفجار خرابي يا بروز اشكال در ترانسفورماتورهاي شبكه سراسري كشور گرديده است مورد مطالعه و بررسي قرا مي‌گيرد و در مورد هر يك ضمن بررسي علل وقوع حادثه پيشنهادات و راه حلهائي جهت ممانعت از بروز حادثه مجدد ارائه مي‌گردد.

شرح مقاله:

در اين مقاله 6 حادثه كه منجر به انفجار، خرابي يا ايجاد اشكال در ترانسفورماتورها گرديده است به تفكيك مورد مطالعه و بررسي قرار مي‌گيرد كه اين حوادث بشرح زير مي‌باشد:

1ـ انفجار ترانسفورماتور در لحظه راه‌اندازي

2ـ عدم رعايت دستورالعمل نصب

3ـ انفجار بدليل عدم دقت به نتيجه اندازه‌گيري

4ـ ذوب شدن اتصال تاپ چنجر بدليل زياد شدن مقاومت الكتريكي آن

5ـ شكستن تاپ چنجر بدليل عدم رعايت دستورالعمل

6ـ اشكال طراحي و عدم دقت به آن

كه ذيلاً به هر يك از موارد فوق‌الذكر اشاره مي‌گردد:

1ـ انفجار ترانسفورماتور در لحظه راه اندازي:

اين حادثه مربوط به يك ترانسفورماتور 3/6/63 كسلوولت 15 مگاوولت آمپري مي‌باشد كه توسط پيمانكار ساخته حمل و نصب مي‌گردد. پس از نصب، ترانسفورماتور از طرف 63 كيلوولت برقدار مي‌شود و آناً منفجر مي‌گردد. بوشينگ‌هاي 63 كيلوولت شكسته و روغن بيرون مي‌ريزد. حفاظت‌هاي ترانسفورماتور عمل نموده و كليد قطع مي‌نمايد. پس از باز كردن ترانسفورماتور مشخص مي‌گردد كه دو نقطه از سلكتور انشعاب (Selector Switch) بوسيله يك سيم نازك مسي به يكديگر وصل بوده‌اند (شكل 1/1). اين اتصال بايد بوسيله شخصي در كارخانهسازنده و قبل از قرار دادن قسمت اصلي ترانسفورماتور در مخزن آبي برقرار شده باشد.آنجه داراي اهميت است اينكه ظاهراً بر روي اين ترانسفورماتور در شركت سازنده و پس از نصب در محل پست كمترين آزمايشي انجام نشده بود. اندازه‌گيري نسبت تبديل يا جريان بي‌باري با ولتاژ كم اين اشكال را مشخص مي‌نمود.

سيم مسي ذوب شده بصورت قطرات كوچك در كف مخزن ترانسفورماتور پخش شدهو مقداري از سيم نازك برروي اتصال‌هاي سلكتور انشعاب باقي ماندهبود.

سيم‌پيچي تنظيم ولتاژ (Tap Winding) پس از جريان اتصال كوتاه شديد تغيير شكل داده بود. ترانسفورماتور توسط پيمانكار در محل تعمير و پس از مقداري تاخير راه اندازي شد.

2ـ عدم رعايت دستورالعمل نصب:

اين حادثه مربوط به يك ترانسفورماتور با ولتاژ 20/132 كيلوولت و قدرت 40 مگاوات آمپر مي‌باشد. در اين مورد پس از برقدار كردن ترانسفورماتور از طرف 132 كيلوولت و پيش از بارگيري مشخص مي‌گردد كه با تغيير پله‌ تاپ چنجر ولتاژ طرف 20 كيلوولت متناوباً قدري بالا رفته و در پله بعد دوباره همين مقدار پائين مي‌آيد. صداي عمل كردن كليد انتقال بار (Diverter Switch) شنيده مي‌شد و مشخص بود كه سلكتور انشعاب حركت نمي‌كند.يعني هر يك از بازوهاي سلكتور انشعاب روي يك اتصال بي‌حركت باقي مانده‌اند.

در موقع وصل ارتباط مكانيكي جعبه موتور گرداننده به محور انتقال حركت تاپ چنجر بايد كمال دقت بشود كه وضعيت تاپ چنجر و جعبه موتور گرداننده با هم كاملاً تطابق داشته باشند. اين ارتباط مكانيكي اغلب در موقع حمل ترانسفورماتور باز مي‌گردد. همچنين بدليل ديگري ممكن است اين ارتباط باز شود. در صورتي كه ارتباط مكانيكي مذكور انجام نشود انجام نشود اشكالاتي بوجود مي‌آيد. در چند مورد اين مساله پيش آمده است از جمله در اين مورد اين ارتباط توسط تكنسين نصب كننده (پيمانكار خارجي) بصورت غير صحيح وصل گرديده است. در نتيجه قطعاتي داخل تاپ چنجر شكسته بودند، خوشبختانه اشكال ديگري پيش نيامده بود. بعضي انواع تاپ چنجر را مي‌توان يك پله ابتدائي پائين‌تر يا يك پله از پله انتهائي بالاتر برد، بدون آنكه از نظر مكانيكي اشكال پيش بيايد. با اين عمل طبق شكل ½ تاپ چنجر از نظر الكتريكي به پله وسط آورده مي‌شود. يعني يك مرتبه تغيير ولتاژ بزرگي انجام مي‌گيرد. حال اگر اين عمل در حالت برقدار بودن ترانسفورماتور انجام شود، بر روي مقاومت انتقالي (Transition Resistor) ولتاژ زيادي افت مي‌كنند و در نتيجه جريان زيادي از اين مقاومت عبور مي‌نمايد. اين جريان طبق تجربه در مورد بعد باعث ذوب شدن مقاومت عبوري و بوجود آمدن قوس الكتريكي و آسيب كليد انتقال بار مي‌گردد. در صورت قوي بودن شبكه