طبقه بندي زمينهاي بازي :

تفكيك مشخصات محل بازي گروههاي سني متفاوت لزوما به مفهوم ايجاد فضاهاي بازي مجزا نيست و هر جا كه امكان داشته باشد،كودكان و نوجوانان ـ با سنين متفاوت ـ بايد بتوانند در يك مكان بازي كنند.افزون بر اين،در بيشتر مواقع تكامل علاقه به بازيهاي گوناگون،با تكامل رواني گروههاي سني مطابقت ندارد.چرا كه يك پسر بچه بزرگتر نتواند دوباره در گودال شن بچه هاي كوچكتر مشغول بازي شود؟آيا به اين دليل كه او ديگر بزرگ شده است؟اگر بازيهايي كه ما بزرگ سالان براي يك گروه سني نامناسب مي دانيم،در تعدل دروني كودك نقشي ارزشمند و ضروري دارد،توصيه مي شود،برنامه ريزان حتي المقدور زمين بازي را طوري مكان يابي و طراحي كنند كه محل و نوع بازي گروههاي سني متفاوت باشد.اين محلهاي مجزا بايد درون يك مجموعه قرار گيرند و زمين بازي براي استفاده همه گروههاي سني كودكان طراحي شود.در مواردي كه امكان چنين برنامه ريزيهايي وجود نداشته باشد؛فضاهاي بازي گروههاي سني متفاوت،به سه نوع زمين بازي تفكيك مي شود:

1ـ زمين بازي كودكان خردسال«0 ـ 6 ساله»كه مقياس عمل آن واحد همسايگي است.

2ـ زمين بازي براي همه گروههاي سني كودكان«0 ـ 15 ساله»كه در آن جا بچه هاي خردسال در كنار بچه هاي بزرگتر و نوجوانان به بازي مي پردازند و مقياس عمل آن محله يا ناحيه شهري است.

3 ـ فضاي بزرگ بازي كه مركزي تفريحي براي كودكان،نوجوانان و حتي بزرگ سالان به شمار مي رود.به اين نوع زمينهاي بازي،گاهي شهربازي نيز گفته مي شود.شهربازي،مجتمعي است كه همه اعضاي خانواده مي توانند مطابق با علايقي كه دارند به بازي يا تفريح در آن جا بپردازند.حوزه نفوذ اين فضا،وابسته به اندازه و امكانات ناحيه،منطقه و يا حتي شهر است.

بعد از جنگ جهاني دوم كه طراحان شهري به زمينهاي بازي توجه بيشتري كردند،وسايل جديدي جاي گزين وسايل قديمي بازي شد و بدين ترتيب،پايه هاي اوليه شهربازي،به مفهومي كه امروز مي شناسيم؛نهاده شد.از جمله اولين شهرهاي بازي مي توان به شهربازي منطقه جانسون هاوسز در نيويورك اشاره كرد كه در سال 1947 پديد آمد.اين زمينهاي بازي جديد،افزون بر اين كه فعاليتها تفريحي جديدي را معرفي مي كردند،باعث مي شدند كه مناظر جديدي نيز در شهر بوجود آيد.يكي از كاركردهاي ديگر شهر بازيهايي كه خوب طراحي شده بودند،زيباسازي شهر و تنوع بخشي به فضاي يكنواخت شهري بود. ( سعيد نيا ، 1379 )

«اين مركزهاي تفريحي مي توانند موجب همبستگي ميان والدين و بچه ها شوند.اغلب گفته مي شود،بيگانگي ميان والدين و بچه ها در موارد بسياري ناشي از شتاب و سرعت زمانه ما مي باشد.والدين در وضعيتي قرار ندارند كه وقتي را به بچه هاي خود اختصاص دهند.اين پديده بيگانگي مي تواند ناشي از عدم امكان دخالت فعال والدين در زندگي بچه هايشان بجز در چارچوب خانه باشد.والدين با مشاركت در بازي بچه ها امكانات تازه اي براي همدلي و مصاحبت با فرزندان خود پيدا مي كنند و بر رشد جسمي و رواني آناه تأثير مي گذارند.»

اگر چه كاركرد اصلي همه شهر بازيها ـ ايجاد فضايي مناسب براي بازي و تفريح تمام اعضاي خانوار است،اما اندازه و شعاع عمل آنها متغير است.از آن دسته شهربازي كه در مقياس منطقه عمل مي كنند تا شهر بازي بين المللي«مانند سرزمين ديسني يا پارك اروپا كه پذيراي گردشگراني از تمام جهان هستند»را در بر مي گيرد.به همين دليل ضابطه يا استانداردهاي معين براي برنامه ريزي و طراحي شهرهاي بازي وجود ندارد. ( سعيد نيا ، 1379 )

3ـ 1 ـ معيارهاي مكان يابي و توزيع فضاهاي بازي :

الف ـ دسترسي

مهمترين معيار براي مكان يابي فضاهاي بازي،دسترسي است.محيط بازي كودك خردسال با همسالانش ـ كه ضرورت دارد خارج از خانه باشد ـ بايد در مجاورت و يا در دسترس مستقيم دو طرفه كودكان به خانه و يا اولياء به كودكان باشد.«كودكان مي خواهند بيش از پيش در محيط امن،اجازه بازي كردن داشته باشند؛اما از ديدگاه كودكان،امن به معناي آن است كه براحتي به امنيت خانه دسترسي داشته باشند.اصليترين عامل مؤثر بر بازي كردن بچه ها در خارج از خانه،ميزان دسترسي به محل سكونت است.محل سكونت و دسترسي به آن،تعين مي كند كه بچه ها كجا و با چه كسي بازي كنند.بچه ها بايد قادر باشند در جوار محل سكونت امكان برقراري ارتباط فعال و بازي با همسالان خود را داشته باشند. ( سعيد نيا ، 1379 )

ب ـ فاصله