109 - اقدام پژوهی: چگونه توانستم ميزان علاقه مندي دانش‌آموزان پايه اول را به درس قرآن و فعاليت هاي مربوط به آن افزايش دهم؟ - 45 صفحه فایل ورد - word

فهرست مطالب

چکیده 6

واژگان کلیدی : 7

مقدمه 7

بیان مسأله 10

توصیف وضع موجود ( شواهد 1)13

الف. شاخص های کیفی وضع موجود 13

ب. شاخص‌های کمّی وضع موجود 14

اهداف تحقیق 15

ب. اهداف اختصاصی : 15

گردآوری داده ها و اطلاعات برای ارایه راه حل‌ها 16

الف. مشاهده 17

ب. پرسش نامه 17

ج. مصاحبه 18

د. بررسی پرونده های تحصیلی دانش‌آموزان 19

الف: پیشینه ی نظری 20

ب. پیشینه عملی 22

تجزیه و تحلیل و تفسیر داده ها و اطلاعات 27

راه حل های پیشنهادی 28

انتخاب راه حل ها 34

اعتبار بخشی به راه حل ها 36

اجرای راه حل ها (شواهد2 ) 37

پیشنهاد ها و راهکارها 42

فهرست منابع و مآخذ 45

چکیده

عنوان اقدام پژوهي حاضر اين است که ، چگونه توانستم ميزان علاقه مندي دانش‌آموزان پايه اول را به درس قرآن و فعاليت هاي مربوط به آن افزايش دهم؟ و هدف اصلي آن نيز افزايش ميزان علاقه مندي دانش‌آموزان ياد شده به درس قرآن و فعاليت هاي مربوط به آن مي باشد. اما نکته اي که اشاره به آن خالي از لطف نمي باشد ، آن است که اگر چه موضوع و عنوان اقدام پژوهي حاضر، تکراري به نظر مي رسد ، اما بايد اذعان نمود که گاهي از اوقات ، تکرار نه تنها زيبا و ضروري ست ، که بسيار حياتي نيز مي باشد ! از آن جمله مي توان به تکرار شب و روز، تکرار نمازهاي پنج گانه در هر روز وغیره اشاره نمود. علاوه بر اين ، آشنا نمودن کودکان با اصول و مباني دين اسلام، به ويژه قرآن کريم ، آن هم در پايه اول دبستان ، همواره نيازمند تکرار است. زيرا عامل « تکرار » در فرايند تدريس ، امري اجتناب ناپذير مي باشد. بدون شک ، انجام این تحقیق ، از ابعاد گوناگون دارای اهمیت و ضرورت بسیار بوده است. زیرا از یک سو، علاوه بر ایجاد علاقه مندی در دانش‌آموزان پایه اول دبستان ……… به درس قرآن ، میزان فعالیت و مهارت آنان در روخوانی ، روان خوانی ، قرائت و حفظ آیات ، پیام ها و داستان های قرآنی را افزایش می داد و از دیگر سو، موفقیت دانش‌آموزان در یادگیری دیگر دروس( قرائت فارسی ، جمله نویسی ، املا و غیره ) را نیز امکان پذیر می ساخت.

واژگان کلیدی :

دانش آموزان – پایه اول- قرآن – علاقه مندی

مقدمه

در هنگام پرداختن به مباحث قرآني، شايسته است که ابتدا بدانيم ، خود قرآن درباره خود چه مي گويد؟ و يا خويشتن را چگونه معرفي مي کند؟ از اين رو، اولين نکته اي که قرآن در اين زمينه بدان اشاره مي نمايد آن است که ، اين کلمات و عبارات سخن خداست. نکته دوم آن که ، قرآن وظيفه خود را هدايت انسان ها و بيرون آوردن آنها از تاريکي ها به سوي نور مي داند. (مطهري ، 1371 : 33) آن جا که به صراحت مي فرمايد : « اين قرآن کتابي است که ما به تو فرستاديم تا مردم را به امر خدا از تاريکي ها به سوي نور رهنمون شوي.» (سوره ابراهيم/ 1) بر اين اساس ، آشنايي با قرآن نه تنها آشنايي با کلام خداست، که اين آشنايي ، شاهراه رهايي از تاريکي جهت رسيدن به نور و روشنایی ست. حال چنانچه طليعه آشنايي افراد با اين کتاب آسماني و ايجاد علاقه مندي به آن ، از همان دوران کودکي و خردسالي همراه باشد ، پيدايش صفات عاليه در انسان ، بسيار سريع تر روی داده و دوام و بقاي آن نيز در روش و منش آنان بيش تر و پايدار تر خواهد بود. زيرا به فرموده ي حضرت علی(ع) ، یادگیری علم و دانش [ به ویژه علوم قرآنی ] در دوران کودکی ، هم چون ایجاد نقش بر روی سنگ است. (حیدری ابهری ،1387 : 40) با توجه به مطالب ياد شده ، آشکار مي گردد که نقش و جايگاه درس قرآن در تربيت کودکان ، به ويژه دانش‌آموزان پايه اول دبستان ، به چه ميزان داراي اهميت است. اما سؤال مهمي که مطرح مي باشد آن است که، چرا در برخي از مدارس ، دانش‌آموزان به درس قرآن بسيار علاقه مندند ! اما در برخي ديگر از مدارس ، چنین علاقه ای از خود نشان نمي دهند ؟ چرا در بعضي از آموزشگاه ها معلمان و مربيان در تدريس قرآن به دانش‌آموزان موفق اند؟ اما در بعضي ديگر از آموزشگاه ها، موفقيت چنداني در اين زمينه مشاهده نمي شود؟ به راستي دليل اين موفقيت ها و ناکامي ها چيست؟ و عوامل آن کدامند؟ به گواه برخي از پژوهشگران ، هم چون بني حسن (1385) که در تحقيقي ضمن بررسي علل مهجوريت قرآن در بعضي از مدارس قم ، به اين واقعيت تلخ اشاره دارد که هنوز، معلّمان در خصوص استفاده از روش هاي گوناگون به ويژه جنبه هاي هنري در آموزش قرآن، مهارت کافي را ندارند! هنوز در مدارس ، منابع مالي کافي به تهيه وسايل آموزشي و کمک آموزشي درس قرآن، اختصاص داده نمي شود! هنوز به آموزش قرآن در دوره پيش دبستاني ، توجه کافي نمي شود! هنوز هماهنگي لازم با خانواده ها در خصوص درس قرآن دانش‌آموزان صورت نمي گيرد و يا آموزش کافي در اين زمينه به آنان داده نمي شود ! و هنوز از سوي مديران و مسئولان در خصوص درس قرآن ، نظارت و پشتيباني لازم صورت نمي گيرد! (مجموعه مقالات منتخب فرهنگيان بسيجي ، 1386 : 91) اما از ديگر سو ، شاهد آنيم که برخي ديگر از محققان هم چون عباسي (1386) در اقدام پژوهي خود با استفاده از روش هاي گوناگون توانسته است ، دانش‌آموزان پايه اول دبستان يکي از مدارس قم را به درس قرآن و انس با آن علاقه مند نموده و موفقيت آنان را در برخي از فعاليت هاي قرآني هم چون حفظ ، قرائت ، گوش دادن ، درک معاني و داستان هاي قرآني افزايش دهد. بدون شک ، مهم ترين عاملي که در موفقيت يا ناکامی برخي از معلمان و مربيان در آموزش قرآن به دانش‌آموزان ، نقش به سزايي دارد ، مربوط به روش(Method) آنان در ارایه مطالب درسی می باشد. اما « روش » در لغت که اسم مصدر از رفتن است ، به معناي عمل رفتن و خرامش می باشد(معين ، 1376 : 1690) و در مفهوم ، عبارت است از ، راه هاي فعاليت و به کار بردن ابزار و وسايلي که موفقيت و رسيدن به هدف را امکان پذير مي سازد.( شعاری نژاد ، 1375 : 647) بر اين اساس ، عنوان اقدام پژوهي حاضر اين است که ، چگونه توانستم ميزان علاقه مندي دانش‌آموزان پايه اول دبستان معاد علی آبادکتول را به درس قرآن و فعاليت هاي مربوط به آن افزايش دهم؟ و هدف اصلي آن نيز افزايش ميزان علاقه مندي دانش‌آموزان ياد شده به درس قرآن و فعاليت هاي مربوط به آن مي باشد. اما نکته اي که اشاره به آن خالي از لطف نمي باشد ، آن است که اگر چه موضوع و عنوان اقدام پژوهي حاضر، تکراري به نظر مي رسد ، اما بايد اذعان نمود که گاهي از اوقات ، تکرار نه تنها زيبا و ضروري ست ، که بسيار حياتي نيز مي باشد ! از آن جمله مي توان به تکرار شب و روز، تکرار نمازهاي پنج گانه در هر روز وغیره اشاره نمود. علاوه بر اين ، آشنا نمودن کودکان با اصول و مباني دين اسلام، به ويژه قرآن کريم ، آن هم در پايه اول دبستان ، همواره نيازمند تکرار است. زيرا عامل « تکرار » در فرايند تدريس ، امري اجتناب ناپذير مي باشد. بدون شک ، انجام این تحقیق ، از ابعاد گوناگون دارای اهمیت و ضرورت بسیار بوده است. زیرا از یک سو، علاوه بر ایجاد علاقه مندی در دانش‌آموزان پایه اول دبستان معاد علی آبادکتول به درس قرآن ، میزان فعالیت و مهارت آنان در روخوانی ، روان خوانی ، قرائت و حفظ آیات ، پیام ها و داستان های قرآنی را افزایش می داد و از دیگر سو، موفقیت دانش‌آموزان در یادگیری دیگر دروس( قرائت فارسی ، جمله نویسی ، املا و غیره ) را نیز امکان پذیر می ساخت. بنابراين ، اقدام پژوه برآن گرديد تا با استعانت از خداوند متعال و استفاده از نقطه نظرات همکاران و اساتيد فن و هم چنین بهره مندي از روش هاي گوناگون ، ميزان علاقه مندي دانش‌آموزان خود را به درس قرآن و فعاليت‌هاي مربوط به آن افزايش دهد. توضيحات تکميلي در خصوص چگونگي انجام اين طرح به تفکيک ، در قالب شاخص‌ها و مؤلفه هاي گوناگون ، در ادامه تحقيق آمده است.

بیان مسأله

بیان مسأله (Problem ) عبارت از توضیح ابعاد گوناگون مسأله ای است که محقق با آن مواجه گردیده و شامل توصیف وضع موجود ، همراه با بیان اهمیت و ضرورت حل آن می باشد.( سیف اللهی ، 1384 : 95)

اینجانب ……….. با میزان تحصیلات ………. در رشته ………… و ….. سال سابقه ی خدمت ، در سال تحصیلی ……… با سمت آموزگار ، در پایه اول دبستان دخترانه ….. ، مشغول به انجام وظیفه بودم. این آموزشگاه در شهرستان ……….. واقع گردیده است.