فهرست مطالب

چکیده 3

مقدمه 5

بیان مسأله 6

اهداف تحقیق 10

توصیف وضع موجود ( شواهد 1)10

الف. شاخص‌های کیفی وضع موجود 11

ب. شاخص‌های کمّی وضع موجود 12

گردآوری داده‌ها : 16

تجزیهوتحلیلوتفسیر داده‌ها 19

گرد آوری داده‌ها جهت ارائه راهحل‌ها 21

الف. مصاحبه 21

ب. مشاهده باز 21

ج. پرسش نامه 22

ادبیات موضوع 23

الف: پیشینه نظری 23

پیشینه ی عملی: 25

راه حل‌های پیشنهادی 28

انتخاب راه حل‌ها 31

اجرای راه حلهای انتخابی (گردآوری شواهد 2) 32

نتیجه گیری: 35

پیشنهاد‌ها و راهکارها 38

فهرست منابع و مآخذ 40

چکیده

تحقیق حاضر مربوط به دانش آموزان مدرسه ابتدایی ................ واقع در شهرستان......... و با جمعیت نمونه 26 نفر دانش¬آموز انجام شده است. مسأله ی مورد نظر، بی¬علاقه¬گی، بی¬توجهی و غیر¬فعال بودن اغلب دانش¬آموزان یادشده درانجام فعالیت¬های درس ریاضی و رضایت بخش نبودن نتایج آزمون های عملکردی آنان بوده و هدف از انجام این تحقیق، افزایش میزان علاقه¬مندی دانش¬آموزان دبستان......... یاد شده به درس ریاضی و انجام فعالیت¬های آن دردرس مورد نظر بوده است. بر این اساس، پژوهشگر با استفاده از روش¬های علمی به منظور کسب داده¬های لازم، از منابع گوناگون تحقیق مانند: همکاران و مدیر، سرگروه آموزشی درس ریاضی، دانش¬آموزان و والدین آن¬ها، کتاب¬ها، مجلات، اینترنت، بررسی کارنامه¬ی تحصیلی و ارزیابی نتایج آزمون¬های برگزار شده، به تجزیه و تحلیل آن¬ها جهت شناسایی عوامل موثر در ایجاد مسأله و یافتن راه¬حل-های پیشنهادی پرداخت. سپس به انتخاب چندین راهکار عملی از میان راه حل¬های پیشنهادی مبادرت ورزید. آن گاه پس از اعتبار بخشی توسط گروه پژوهش، به اجرای راه¬حل¬های انتخابی اقدام نمود که عبارت بودند از: 1. تنظیم جدولی به منظور ارزش¬یابی تشخیصی و تکوینی و تعیین روش تدریس2. تشکیل انجمن کودکان ریاضی¬دان 3. تنظیم فرم ارزش¬یابی فعالیت¬های عملکردی دانش¬آموزان تنظیم شبکه¬ی تلوزیونی ویژه¬ی کودکان. لازم به ذکر است، پس از اجرای راه¬حل¬های فوق، پژوهشگر موفق گردید تا فراوانی دانش¬آموزان علاقه¬مند به یادگیری مفاهیم ریاضی را از 7 نفر در اوایل سال تحصیلی به ۱۴ نفر درپایان سال تحصیلی برساند.در پایان این نتیجه به دست آمد که، استفاده از روش¬های متنوع تدریس، متناسب با هدف هر درس، ارائه فعالیت¬های عملکردی به دانش¬آموزان با توجه به تفاوت¬های فردی، نیازها و علایق آنان و تشویق¬های مناسب، تقویت حافظه دیداری و شنیداری، پرورش دقت و توجه فراگیران، در قالب بازی های هدفدار، در افزایش میزان علاقه¬مندی آنان به درس ریاضی و انجام فعالیت¬های عملکردی آن، بسیار مؤثر بوده است.

کلید واژه ها: درس ریاضی، فعالیت¬های عملکردی، علاقه¬مندی، ارزش¬یابی، دانش¬آموزان

مقدمه

مفاهیم ریاضی، یکی از اثربخش ترین و کارآمد ترین مواد درسی می‌باشد. به طوری که مبینی(1380) به نقل از ریچارد کورانت، در این زمینه می‌گوید: «ریاضیات یکی از عالی ترین تراوش‌های اندیشه ی آدمی است که منعکس کننده¬ی اراده¬ی انسان و نشان دهنده¬ی سیر عقل و برهان و هم¬چنین بیان کننده¬ی میزان علاقه¬ی بشر به کمال و زیبایی است.» نقش بنیادی علم ریاضی در پیشبرد سایر علوم و فنون نیز مورد پذیرش همگان است، به طوری که نرسیدن به هدف‌های آموزشی در زمینه¬ی ریاضی موجب ضعف ، ناتوانی و دست نیافتن به اهداف مربوط به پیشرفت علوم و فنون دیگر خواهد بود( مبینی،1380،ص15).

با توجه به مطالب یاد شده، آشکار می‌گردد که نقش و جایگاه درس ریاضی در زندگی انسان به چه میزان دارای اهمیت است. اما سؤال مهمی که مطرح می‌باشد آن است که، چرا عده¬ی کمی از دانش‌آموزان به درس ریاضی علاقه¬مند می باشند؟ چرا نتایج ارزش¬یابی درس ریاضی اغلب فراگیران رضایت بخش نمی باشد؟ چرا بعضی از دانش‌آموزان در زنگ ریاضی دچار اضطراب و نگرانی می‌شوند؟ چرا بعضی از آموزگاران در تدریس این درس موفقیّت چندانی ندارند؟ به راستی دلیل این ناکامی‌ها چیست و عوامل آن کدامند؟

برخی از پژوهشگران، هم چون عزیزخانی(1388) در اقدام پژوهی که با عنوان «چگونه توانستم با ایجاد محیطی شاد و فعال میزان یادگیری دانش‌آموزان کلاس سوم مدرسه شهیدین فاطمی را در درس ریاضی افزایش دهم؟ » انجام داده بود، با استفاده از روش‌های گوناگون تحقیق ، به این نتیجه رسید که می‌توان با ایجاد محیط شاد و افزایش نشاط در دانش‌آموزان، میزان علاقه‌مندی آنان را در درس ریاضی افزایش داد.

بی¬شک، مهم ترین عاملی که در موفقیت یا ناکامی برخی از معلمان در تدریس ریاضی ، نقش بسزایی دارد، مربوط به روش[1] آنان در علاقه مند کردن دانش‌آموزان به درس یاد شده و چگونگی ایجاد انگیزه و ارائه مطالب درسی به آنان می‌باشد.

بر این اساس، عنوان اقدام پژوهی حاضر این است: « راه¬کار¬های افزایش علاقه¬مندی دانش¬آموزان مقطع ابتدایی به درس ریاضی » و هدف اصلی آن، ایجاد انگیزه و افزایش علاقه در دانش‌آموزان یاد شده نسبت به درس ریاضی و انجام فعالیت های عملکردی آن و پیشرفت فراگیران در آزمون های مداد-کاغذی درس مورد نظر می باشد.

از سوی دیگر، این تحقیق در پی آن بود تا علاوه بر افزایش علاقه‌مندی دانش‌آموزان دبستان میثم به درس ریاضی، میزان مهارت آنان را نیز در انجام آزمون‌های عملکردی و فعالیت‌های خارج از مدرسه، ارتقا بخشد. هم چنین سعی بر آن داشت تا میزان کاربرد مفاهیم ریاضی را در زندگی روزمره ی فراگیران افزایش داده، و به دلیل تلفیق درس یادشده با سایر دروس، موفقیت دانش‌آموزان در یادگیری درس¬های دیگر (فارسی، علوم، هنر و غیره) را نیز امکان پذیر سازد.

بیان مسأله

اینجانب ............. با .........سال سابقه ی خدمت، در سال تحصیلی...........با سمت معاون آموزگار در مدرسه ...................... واقع در شهرستان .............. مشغول به انجام وظیفه بودم. از نظر اقتصادی و فرهنگی و هم¬چنین میزان سواد، خانواده‌های دانش‌آموزان در وضعیت نسبتاً بدی قرار داشتند. بر این اساس، دانش‌آموزان انتخاب شده من با فراوانی 26 نفر، از این قاعده مستثنی نبوده و دارای وضعیت خانوادگی مشابه با دیگر دانش‌آموزان این آموزشگاه بودند. اما، آنچه ذهن اقدام‌پژوه را به خود مشغول کرده بود ، به شرح زیر است:

در اوایل سال تحصیلی یاد شده، همواره رفتار دانش‌آموزان در زنگ ریاضی، توجه مرا به خود جلب می¬کرد. بدان معنا که در این زنگ، شاهد چهره¬های درهم رفته و بی حوصله¬ی آنان بودم. بعضی از دانش آموزان در این زنگ با یکدیگر صحبت می¬کردند، برخی از آن ها بی مورد اجازه¬ی بیرون رفتن از کلاس را می¬گرفتند، چند تا ازدانش¬آموزان سرشان را روی میز خود گذاشته چرت می زدند.گاهی اوقات کتاب ریاضی¬شان را نمی-آوردند و هنگام انجام تمرین¬ها، دائم در کلاس راه می¬رفتند. در واقع آن چه بیش از هر چیز مرا متعجّب می‌کرد، کم¬تحرکی و بی¬توجهی آنان نسبت به درس ریاضی بود، زیرا آن¬ها در زنگ‌های دیگر فعال و پر¬تحرّک بودند و برای انجام دادن فعالیّت‌های مربوط به درس¬های دیگر میل و رغبت زیادی از خود نشان ‌داده و فعالیت-های مورد نظر را به خوبی، کامل و تمیز انجام می¬دادند، اما درکلاس ریاضی علاوه بر این که غیر¬فعال بودند، تکالیف و فعالیت¬های مربوطه را نیز کامل و مرتب انجام نمی دادند! هم¬چنین، برای حل تمرین روی تخته¬ی کلاس،کسی داوطلب نمی‌شد، و زمانی که دانش¬آموزی را صدا می‌زدم تا تمرینی را حل کند، چندان رغبتی برای انجام تمرین از خود نشان نمی داد.