مقدمه :

راه به عنوان شريان ا صلي ا قتصاد در هر كشور ، نقش عمده اي را ايفا مي كند و حداكثر بهره گيري استفاده كنندگان از راه بايد به نوعي در طرا حي و ساخت آن در نظر گرفته شود كه مهمترين آن ،مقوله بسيار حياتي تأمين ايمني حركت است . اهداف پروژه ايمني راه ،معرفي و شناخت مشكلات ، وكاهش تعداد و شدت تصادف مي باشد . در اين راستا با توجه به نقش عوامل دخيل در تصادف ( جاده ، انسان ، محيط ، وسيله ) مي توان موضوعات استراتژيك مختلفي را در قالب برنامه هاي كوتاه مدت و بلند مدت تعريف و پيگيري نمود .

تجربه نشان داده است كه در برخورد با مقاطع حادثه خيز جاده اي در صورت عدم وجود برنامه هاي بنيادي پيشگيرانه ، انجام برنامه هاي چاره جويانه و اصلاحي از مؤثرترين كارهاي ممكن است . از جمله اين اقدامات مي توان به شناسأيي و اولويت بندي مقاطع حادثه خيز راه اشاره نمود .

بر اساس مطالعات انجام شده بر خلاف رشد روز افزون وسايل نقليه موتوري در كشورهاي در حال توسعه ( از جمله ايران ) سطح ايمني در اين كشورها در حال كاهش بوده و آمار تصادفات در حال افزايش است .

يكي از دلايل آن را مي توان عدم رعايت موارد مرتبط با ايمني در مراحل امكان_ سنجي ،طراحي و ساخت و بهره برداري پروژه هاي راه و ترافيك دانست كه نتيجه آن پيدايش مقطع حادثه خيز در شبكه راهها مي باشد . محيط جاده به تنهايي يا در تركيب با ساير عوامل حدودأ علٌت ايجاد يك چهارم كل سوانح مي باشد .

بر اساس آمار ارائه شده توسط بانك جهاني ، هر ساله بيش از 17/1 ميليون نفر در سوانح جاده اي مي ميرند و بيش از 10 ميليون نفر معلول و زخمي مي شوند . كه از اين مقادير 70% آن مربوط به كشورهاي در حال توسعه است .

همچنين اين سازمان اعلام كرده است كه تا سال 2020 تصادفات جاده اي به رد ه سوم علتهاي اصلي مرگ و مير و معلوليت در جوامع بشري خواهد رسيد .

سيستم حمل و نقل شامل ، محيط راه ، استفاده كنندگان راه ( عابرين پياده ، رانندگان ، دوچرخه سواران ،و غيره ) و وسايل نقليه است . عموماٌ گونه هاي مختلفي از شرايط محيطي ، استفاده كنندگان راه و انواع وسايل نقليه ، بدون هيچگونه پيامد منفي در سيستم حمل و نقل با همديگر در تقابل مي باشند .

يك تصادف وقتي رخ مي دهد كه يك يا تركيبي از اين عوامل باعث ضعف و خرابي در سيستم شود .تحقيقات انجام شده در استراليا سهم عوامل انساني ، وسيلة نقليه و محيط راه را تعيين نموده كه در شكل زير نشان داده شده است .

( 95% كل ) عوامل انساني

عوامل وسيله نقليه (8% كل ) عوامل محيط راه (28% كل )

عوامل سهيم در تصادفات ترافيكي راه

محيط راه به تنهايي يادر تركيب باسايرعوامل باعث 28% از كل تصادفات مي شود. فر آيند بازرسي ايمني روي سهم اجزاء و محيط راه در تصادفات ، تمركز مي كند . با شناسايي مشكلات با لقوه ايمني در حين مراحل اوٌليه يك پروژه ، مي توان باصرف هزينة كم طراحي را اصلاح نمود يا تغيير داد در نتيجه تصادفات با لقوه حذف خواهد شد .

هدف :

در خيلي از موارد پروژه هايي كه هنوز مدت زيادي از ساخت و بهره برداري آنها نگذشته است بعنوان مقاطع حادثه خيز شناسايي شده اند . بازرسي ايمني راه به منظور حداقل كردن ريسك تصادفات ترافيكي و حصول اطمينان از در نظر گرفته شدن كليه اقدامات لازم براي حذف يا كاهش مشكلات موجود و بالقوه شناسايي شده راه ، به انجام مي رسد . علاوه بر اين بازرسي ايمني راه ، ايمني تمام استفاده كنندگان آنرا در نظر گرفته ، اهميت اعمل ايمني در همه مراحل طراحي راه را به اثبات رسانده و هزينه طول عمر پروژه را كاهش مي دهد .

بازرسي ايمني راه چيست ؟

بازرسي ايمني راه عبارتند از :

بررسي رسمي يك راه موجود يا در حال ساخت ، پروژه ترافيكي و يا هر پروژه اي كه با استفاده كنندگان راه سرو كار دارد،كه در آن تيمي با صلاحيت و مستقل ،گزارشي از پتانسيل تصادفات خيزي و عملكرد ايمني پروژه ارائه مي دهد .

بازرسي ايمني راه در مراحل پيشرفت يك پروژه :

بازرسي ايمني راه مي تواند در طي مراحل پيشرفت يك پروژه ( مرحله امكان سنجي ، طراحي اوليه ،طراحي جزئيات ،حين ساخت و قبل از بازگشايي ) و همچنين بر روي يك راه موجود اجراشود ( به شكل (3) مراجعه شود ) لازم به ذكر است اجراي بازرسي در مراحل ابتدائي پروژه منافع بيشتري دارد ،زيرا تغيير يك خط روي نقشه هاي طراحي يا اجرايي بسيار ساده تر و كم هزينه تر از رفع مشكل ايمني يك راه موجود است .