پاورپوینت آماده: بررسی معماري اسلامي - کاخ آپادانا شوش (داریوش اول) - به همراه اطلاعاتي در خصوص قلعه باستان شناسي - 70 اسلاید – بسیار جامع

آپادانا واژه ی فارسی وبه معنای تالارستوندارمی باشد با توجه به تالارستوندارکاخ (تالاربارعام) واز آنجا که به عنوان اولین تالارستوندارایران شناسایی وحفاری شده است تمام مجموعه کاخ به این نام نامیده شده است. همچنین با توجه به اینکه کاخ آپادانا به وسیله داریوش اول هخامنشی (512 ـ 516) ساخته شده است به کاخ داریوش اول هخامنشی نیز معروف میباشد.

داریوش درسال 522 پیش از میلاد به سلطنت رسید پس از آنکه داریوش توانست مدعیان سلطنت را از پیش روی بردارد وآرامش را دوباره به کشورباز گرداند درصدد برآمد سرزمینهای متصرفی را که متشکل از کشورهای بسیاری بودرا با سیاستی خاص اداره کند که این خود مستلزم آن بود که جایگاهی را به عنوان مرکزیت امپراطوری خود برگزیند.

هرچند سرزمینهای متصرفی آن به حدود 30 کشوریا ایالت میرسید ولی چند نقطه را مرکزیت بخشید که از آن جمله است شهرپارسه یا تخت جمشید امروزی، همدان، بابل وشوش. درهریک از این مراکز اقدام به برپایی کاخهایی نموده است که هریک از این کاخها هرچند دراصول کلی یکسان مینمایند ولی درجزئیات تفاوت هایی نسبت به هم دارند.

آپادانا کاخی است مرتفع وپهناورکه ازواحدهای مختلفی تشکیل شده است این واحدها شامل تالاربارعام، حرمسرا، دروازه، حیاطهای شرقی وغربی ومرکزی، ایوانهای شمالی، شرقی وغربی ودیگربخشها میباشد.

براساس سنت معماری هخامنشی که ساختمانها را اصولاً برروی سکو (صفه) بنا می‌کردند درآغاز معماران گرداگرد تپه (آپادانا) را با دیواری قطوربه ارتفاع هیجده متروپهنای هیجده متربا مصالح خشت احاطه کرده اند منتهی بدلیل بالابودن سطح آبهای زیرزمینی ابتدا پی دیواره را ازآجربا ملاط قیرحداقل به ارتفاع 14 رگ آجرساختند با توجه به اینکه کلفتی هرآجر 5/8 سانتیمتراست و 5/1 سانتیمترنیز قطرملاط قیراست با توجه به 14 رگ آجر حداقل یک متروچهل سانتیمترازآجرساخته شده است پس از آنکه بخش آجری دیواره تختگاه با پهنای 18 متروارتفاع 40/1 متر (14 رگ) ایجادشد دیواراصلی بنا از خشت بالا آمده تا با کف آپادانا برابرشد. با توجه به اینکه بقایای ایلامی بصورت تپه ای بوده است نتیجتاً پشت دیواره خالی می‌شده است لذا معماران دوره هخامنشی خاکهای حاصل از پی کنی را درپشت دیواره ریخته وبدین سان تختگاه را ایجاد کرده اند، امروزه درمقطع دیواره گودی که گیرشمن درجبهه غربی تختگاه ایجاد کرده بود درلابلای خاکهای آوارقطعات آجر، سفال، سنگ وحتی آجرهای مینایی دوره ایلام به وضوح آشکاراست زیرا لایه‌های چندی از دوره ایلامی واحتمالاً قبل از آن دراین قسمت وجودداشته است که قطرلایه ها حدوداً 10 متر ضخامت داشته است. از این طریق می‌توان به نوع بناهایی از دوره‌های گذشته پی برد.

درحد فاصل ردیفهای سوم وچهارم یک پایه سنگی دیده می‌شود که با پایه ستونهای دیگرهمخوانی ندارد، احتمالاً می‌بایست جایگاه قرارگرفتن تخت پادشاه بوده که درقسمت عقب تالاردرمحلی نیمه تاریک قرارداده شده است که جز به زحمت کسی نتواند پادشاه را ببیند.

رومن گیرشمن اعتقاد دارد که این سبک معماری (تالارستون دار) برگرفته از یک معبد مصری می‌باشد که درآن برخی از ویژگیهای کاخهای یونانی استعمال شده است.

به صورت کلی ستونهای کاخ آپادانا (تالاربام عام وایوانها) به لحاظ فرم وتزئینات ازشیوه واحدی برخوردارمی باشند وفقط درقسمت پایه ستون با هم تفاوتهایی دارند به طوری که پایه ستونهای تالاربارعام به صورت چهارگوش ساده میباشند. اما پایه ستونهای ایوان به صورت مدورودارای تزئینات میباشد که این امربه دلیل نوع معماری وهنردوره هخامنشی می‌باشد که هنرآن به صورت برون گرا می‌باشد وبه صورت کلی به نمای ساختمان به نسبت قسمتهای درونی بیشترپرداخته شده است.